Seks należy do przestrzeni objętej swego rodzaju tabu. Nie mówi się o nim wprost, gdyż temat ten sprawia, że wielu czuje się nieswojo. Dowiedz się, dlaczego tak ważna jest edukacja seksualna!
Wbrew pozorom wiedza poświęcona seksualności jest niezwykle wybrakowana. Dla każdego, kto choć trochę jest obeznany w sprawie, zaskoczeniem może być to, że aż 87 procent Polaków nie wie, jak poruszać temat edukacji seksualnej. W Polsce problem jest ten szczególnie dotkliwy zwłaszcza w kontekście tego, że od lat jest to temat sporny i pojawia się wiele kontrowersji wobec tego, kto i jak miałby uczyć dzieci o seksualności człowieka. Co warto o tym wiedzieć?
Kiedy rozpoczyna się faktyczna edukacja seksualna dzieci?
Przede wszystkim warto zacząć od dość oczywistego spostrzeżenia, które dla zbyt wielu osób okazuje się zaskoczeniem. Nauczanie o sferze seksualnej zaczyna się już od momentu narodzin. Rodzice już od początku informują swoje dzieci o tym, jaka jest ich intymność i ciało. Jednak brak świadomości tego faktu sprawia, że tak trudno mówi się o tym temacie.
Edukacja seksualna dzieci i młodzieży – dostosowanie do wieku
Absolutną podstawą rzeczywistego uczenia o seksualności zarówno dzieci, jak i młodzieży jest zadbanie o dostosowanie przekazu do wieku dziecka, a w szczególności do stopnia jego rozwoju. Należy przy tym zaznaczyć, że rozwój pociech przebiega w innym tempie, co oznacza, że może być w nieco innym czasie gotowe na nabycie konkretnej, wskazanej wiedzy.
Fazy rozwoju seksualnego dziecka
Wskazuje się kilka etapów rozwojowych, w których trakcie dzieci stają wobec edukacji seksualnej. Czym się one wyróżniają?
Faza odkrywania
Jest to czas do ukończenia pierwszego roku życia. Dla niemowlęcia kluczowe jest rozwijanie seksualności poprzez dotykanie, zwłaszcza przytulanie.
Faza ciekawości
W wieku do ukończenia 2–3 lat dzieci uczą się swojego ciała i dowiadują się o tym, że są chłopcy i dziewczynki.
Faza przyjaźni
W wieku zabaw do 4 do 6 roku życia dzieci poznają zasady związane m.in. z zakrywaniem publicznie swojego ciała. Dowiadują się również o granicach zbliżenia i dotyku, a także zaczyna interesować ich prokreacja.
Faza pierwszej miłości
Do 9 roku życia trwa etap, na którym dzieci mniej interesują się tematyką seksu, ponieważ wiedzą, że jest to przestrzeń niewygodna i nie jest ona poruszana publicznie.
Faza dojrzewania
To właśnie tu w szczególności kształtuje się orientacja seksualna. Zarówno chłopcy, jak i dziewczynki przekonują się o tym, która płeć bardziej ich interesuje.
Próg dorosłości
Czas przed pełnoletniością, kiedy to nabywamy pierwsze doświadczenia seksualne. Może to dotyczyć zarówno całowania się, seksu, jak i ogólnego eksperymentowania w kwestii relacji.
Rzetelna edukacja seksualna według wytycznych WHO
W ramach wytycznych WHO wskazuje się na konkretne zasady, którym należy podporządkować edukację o seksualności.
- Wychowanie seksualne powinno być dostosowane przede wszystkim do cech indywidualnych dziecka. Dotyczy to zarówno wieku, zdolności rozumienia, jak i stopnia rozwoju dzieci. Istotne jest również uwzględnienie kultury, a zatem i tożsamości płci figurującej w rozumieniu społeczno-kulturowym.
- Omawianie życia seksualnego powinno opierać się na prawach człowieka.
- Konieczne jest przedstawienie równości płci, możliwości samostanowienia i akceptacji różnorodności.
- Edukacja opiera się na aktualnych informacjach naukowych i możliwości pełnego poznania własnego ciała.
Do czego dąży nauka o seksualności?
Istnieje wiele celów, które są podstawą prowadzenia zajęć o seksualności. Wśród nich wymienia się przede wszystkim stworzenie odpowiedniego klimatu społecznego, który będzie otwarty na istnienie odrębnych systemów postaw, wartości i stylów życia. Ważne jest również:
- Przekazanie dzieciom niezwykle istotnej wiedzy o chorobach przenoszonych drogą płciową, w tym również o HIV.
- Uświadomienie sobie jak ważne jest dbanie o to, aby rozpoznawać objawy przemocy seksualnej i dlaczego ważne jest, aby reagować, kiedy widzi się wykorzystywanie seksualne, bądź jest się jego ofiarą.
- Zyskanie rzeczywistych umiejętności i podstaw chroniących przed tego typu zagrożeniami.
- Uzyskanie wiedzy o tym, jak się zabezpieczać i dlaczego stosowanie antykoncepcji chroni przed zagrożeniami związanymi np. z chorobami przenoszonymi właśnie drogą płciową.
Straszenie masturbacją i LGBT, czyli pedagogiczny problem mówienia o seksualności dzieci
Jednym z największych problemów tego tematu jest to, że wyobrażenia o lekcjach poświęconych sferze seksualnej kojarzą się z erotycznym rozbudzaniem i erotycznym oraz zachęcaniem do masturbacji. W praktyce jednak takie wyobrażenie jest niezwykle krzywdzące i dalekie od prawdy. Taką stereotypową seksualizację dzieci można by faktycznie traktować, jako słuszne oburzenie, gdyby jednak opierało się to o prawdziwe informacje poświęcane nauczaniu już najmłodszych.
Edukacja seksualna w Polsce – jak wygląda?
Od lat już temat mówienia o seksie i przestrzeni seksualnej jest tematem spornym i kontrowersyjnym. Z jednej strony obecnie propagowane przez ministerstwo edukacji narodowej zajęcia z wychowania do życia w rodzinie nie spełnia oczekiwań związanych z kompletnych zapoznawaniem dzieci z ich drogą płciową. Z drugiej jednak strony prowadzenie zajęć z edukacji seksualnej na Zachodzie jest powiązane z szeregiem skrajnie różnych wyobrażeń. Dla niektórych pewnikiem jest to, że na tych zajęciach jest oglądana pornografia, a zadaniem edukatorów seksualnych jest indoktrynowanie pociech i nakłanianie ich do inicjacji seksualnej. Grupa Ponton wraz z Federacją na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny pokazała, jak obecnie wygląda edukacja seksualna związana z lekcjami WdŻ. Krytyka takiej edukacji seksualnej jest powiązana m.in. z faktem przekazywania dzieciom szeregu stereotypów poświęconych przede wszystkim kobietom.
Zobacz także:
- Zaburzenia seksualności u dzieci – rozwój seksualny dziecka oraz sygnały
- Rozwój seksualny dziecka – w jaki sposób małe dzieci poznają swoje ciało oraz płcie?
- W jakim wieku pierwszy raz? Wiek inicjacji seksualnej oraz problemy
- Jakie skutki powoduje abstynencja seksualna? Dlaczego warto uprawiać seks oraz jak brak seksu i orgazmu niszczy relacje?
- Pochwica – wstydliwa przypadłość kobieca. Czym się różni od dyspareunii? Jak leczyć ten problem seksualny?