Mianem plemników określa się męską komórkę rozrodczą, która poza ciałem człowieka żyje bardzo krótko. Jest ona kluczowa przy rozmnażaniu płciowym. Sprawdź, co trzeba wiedzieć o produkcji plemników i zapłodnieniu!
Decyzja na posiadanie dzieci jest niezwykle istotna. Przy podjęciu wspólnej decyzji staramy się zajść w ciążę, jednak nieraz nie mamy świadomości tego, co rzeczywiście wpływa na realne szanse wejścia w ten stan. Kluczowa przy tym wszystkim jest jakość nasienia, na które przy jednorazowym wytrysku znajduje się ponad 20 milionów plemników. Czym jednak dokładnie są plemniki?
Czym są plemniki?
Zacznijmy od tego, że plemniki są niezwykle żywotnymi i bardzo wrażliwymi gametami męskimi, które poza organizmem człowieka mogą przetrwać bardzo krótki czas. Moment ich powstawania jest określany mianem procesu spermatogenezy. Osiągnięcie dojrzałości przez plemnika opiera się na szeregu etapów rozwojowych. Za ich produkcję odpowiadają jądra, w których podczas każdego wyrzutu spermy znajduje się nawet 500 mln plemników. Te jednak stanowią zaledwie 1% spermy, na którą składają się również witaminy i cenne hormony.
Budowa plemnika
A jak dokładnie wygląda plemnik? Gameta męska składa się z główki, witki oraz czapeczki. To ta ostatnia umożliwia się przebicie do komórki jajowej przez ściankę. Wygląd i liczba plemników w nasieniu nie zawsze są takie same. Różnice mogą dotyczyć każdej jej części. Jednak zdrowy plemnik każdorazowo cechować się ruchliwością do przodu.
Produkcja plemników – jak powstają plemniki?
Proces pełnego powstawania i dojrzewania trwa aż 74 dni. Jest to czas wymagany do tego, aby komórka męska rozwinęła się do dojrzałego obiektu zdolnego do zapłodnienia. W trakcie procesu tworzenia dochodzi do szeregu podziałów i przekształceń. Proces powstawania rozpoczyna się już w okresie pokwitania i bez przerwy trwa już do końca życia mężczyzny. Za jego tworzenie odpowiadają jądra znajdujące się w worku mosznowym poza jamą brzucha. Wewnątrz jąder znajdują się kanaliki nasienne jąder, w których zachodzą podziały mitotyczne, a którymi następnie plemniki wędrują do najądrzy. Tu proces powstawania plemników się dopełnia poprzez ich dojrzewanie.
Warto pamiętać o tym, że w całym procesie niezwykle istotna jest regulacja hormonów, a zwłaszcza testosteron. Ten męski hormon płciowy odgrywa kluczową rolę w okresie płodowym, m.in. poprzez kształtowanie płci męskiej dziecka. Co więcej, właśnie testosteron odpowiada za libido, a zatem warunkuje erekcję i płodność mężczyzny. Niepłodność nieraz jest spowodowana brakiem (bardzo małym stężeniem) tego kluczowego hormonu.
Żywotność plemników – ile wynosi jego długość życia?
Podstawową odpowiedzią na tak zadane pytanie jest: to zależy. Z zasady średnia długość życia wynosi 72 godziny, co jednocześnie sprawia, że nie tylko owulacja jest dniem, w którym trwa okres płodny kobiety. Co do zasady jednak życie zależy od wielu czynników. Wiele zależy m.in. od sprzyjających warunków w pochwie. Męska gameta wymaga ciepłego i wilgotnego środowiska o zasadowym pH. Jeśli warunki te nie zostaną spełnione, plemniki giną w ciągu doby. W nieprzyjaznym środowisku wskazuje się, że maksymalnie zdołają przeżyć 18 godzin.
Ile żyje plemnik na palcu?
Z powyższych wskazań może zrodzić się naturalne pytanie o to, ile plemnik jest w stanie przetrwać na palcu. Interesuje to w szczególności pary, decydujące się na pieszczoty bez penetracji. Tu niektórzy obawiają się, że plemnik zostanie przeniesiony podczas pieszczot do pochwy na placu. W praktyce taka opcje jest niemalże niemożliwa, ponieważ długość życia plemnika jest niezwykle krótka. We wskazanej sytuacji musiałby odznaczać się wyjątkową wręcz żywotnością, aby po przeniesieniu na palcu zachować zdolności do zapłodnienia. Żywotność plemników w pochwie jest dłuższa wyłącznie wtedy, gdy do ejakulacji dojdzie bezpośrednio w organizmie kobiety.
Przegrzane jądro i zaburzona spermatogeneza
Proces powstawania i dojrzewania plemników wymaga odpowiednich warunków. Wśród nich wymienia się temperaturę, która powinna wynosić około 37 stopni Celsjusza. Wtedy też podczas wytrysku 20 milionów wynosi ilość plemników aktywnych. Jednak określone warunku w jądrach mogą sprawiać, że plemników jest mniej niż 20 milionów. Za to odpowiada problem przegrzewania jąder. To wyraźnie obniża jakość spermy i powoduje nawet niepłodność. Aby poprawić warunki, w tym ruchliwość plemników koniecznie pamiętaj, aby:
- Nosić luźną, przewiewną bieliznę, ponieważ uciskające bokserki lub slipy mogą podnieść temperaturę krocza.
- Zadbać o aktywność fizyczną, ponieważ prowadzenie siedzącego trybu życia podnosi temperaturę jąder.
- Ograniczyć gorące kąpiele i saunę, które sprzyjają zaburzaniu powstawaniu gamet.
- Nie nosić telefonu w spodniach i nie kłaść laptopa na kolanach, ponieważ oba te urządzenia znacząco mogą podnieść temperaturę moszny.
Plemniki w pochwie – jak dochodzi do zapłodnienia?
Proces zapłodnienia zależy od wielu czynników. Wiemy już, jak wygląda rozwój plemników, jednak po wytrysku nasienia kluczowe jest to, co dzieje się w organizmie kobiety. Jeśli sperma ma wysoką jakość, istnieje duża szansa na to, że ruchliwa gameta męska zespoli się z żeńską. Jak wygląda zapłodnienie komórki jajowej? Przede wszystkim nasienie trafia przez kanał szyjki macicy do jajowodu. Tam dopiero powstaje zygota. Drogi rodne kobiet stwarzają odpowiednie warunki m.in. dzięki temu, że śluz szyjkowy jest odpowiedniej jakości. Co więcej, stosunek płciowy musi nastąpić najpóźniej 2-3 dni przed owulacją, inaczej nie dojdzie do zapłodnienia. Co do zasady mniej plemników w nasieniu oznacza mniejszą szansę na to, że jeden z nich dotrze do jajeczka.
Najlepsza płodność – selekcja plemników do in vitro
W ramach określenia cech morfologii męskich gamet Światowa Organizacja Zdrowia już 2010 roku określiła konkretne kryteria związane z leczeniem niepłodności. Tu popularność zyskało zapłodnienie in vitro. Jednak jego skuteczność zależy od tego, jaka będzie jakość nasienia. To zaś oznacza, że problem męskiej niepłodności będzie dyskwalifikujący dla potencjalnego dawcy. W takim przypadku konieczne jest wprowadzenie zmian zdrowotnych, które ostatecznie doprowadzą do poprawy gamet i stworzą realne warunki do wprowadzenia w życie in vitro.
Zapobieganie hormonalne ciąży a życie męskiego nasienia
A jak wygląda żywotność plemniczków przy stosowaniu tabletek zapobiegających zajściu w ciążę? Co do zasady stosowanie antykoncepcji hormonalne działa poprzez zagęszczenie śluzu w drogach rodnych kobiety. Sprawia to, że nie są one w stanie dotrzeć do komórki jajowej. Tym samym, o ile sama żywotność jest taka sama (i zależy od pH oraz temperatury i wilgotności), o tyle samo prawdopodobieństwo ciąży jest o wiele mniejsze. Kluczowe jednak jest prawidłowe i poprawne stosowanie tabletek zgodnie z instrukcją od lekarza i sposobem użycia wskazanym na opakowaniu.
Zobacz także:
- Wazektomia – skuteczna metoda antykoncepcji dla mężczyzn. Poznaj ceny zabiegów i możliwe powikłania po podwiązaniu nasieniowodów
- Wytrysk nasienia, czyli ejakulacja – jak przebiega?
- Stosunek przerywany – czy ta metoda antykoncepcji jest skuteczna? Przekonaj się, na czym polega oraz jakie są wady i zalety stosunku przerywanego
- Tabletki antykoncepcyjne a ciąża – wpływ antykoncepcji hormonalnej na zajście ciążę, co trzeba wiedzieć?
- Jak smakuje sperma? Wszystko, co musisz wiedzieć o naturze i właściwościach męskiego nasienia