Wazektomia to jedna z najbardziej efektywnych metod męskiej antykoncepcji. Polega na przecięciu i podwiązaniu nasieniowodów. Jaka jest skuteczność zabiegu? Czy wazektomię można cofnąć? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz poniżej!
Wazektomia to chirurgicznie wywoływana niepłodność. Po przerwaniu ciągłości i blokadzie nasieniowodów komórki rozrodcze nie przedostają się do ejakulatu, w wyniku czego wytryskiwane nasienie jest niemal całkowicie pozbawione plemników. Skuteczność zabiegu wynosi 99,9–99,99%. Są 2 podstawowe metody wykonywania wazektomii – poprzez cięcie mikrochirurgiczne oraz techniką kanadyjską, czyli bez zastosowania skalpela (WBS). Po podwiązaniu nasieniowodów mężczyzna może prowadzić normalną aktywność seksualną. Zmiany wywołane wazektomią są odwracalne, jednak trwała niepłodność wkalkulowana jest w ryzyko zablokowania nasieniowodów.
Na czym polega wazektomia – zabieg podwiązania nasieniowodów?
Nasieniowody łączą najądrze z gruczołem krokowym. To nimi następuje transport plemników wytwarzanych przez jądra w procesie spermatogenezy do ejakulatu, uwalnianego przez mężczyznę podczas orgazmu. Sperma z pojedynczego wytrysku zawiera od 100 do 500 milionów gamet, zdolnych do zapłodnienia kobiecej komórki jajowej. W wyniku wazektomii dochodzi do blokady drożności nasieniowodów, plemniki są w naturalny sposób wchłaniane przez organizm pacjenta – bez jakichkolwiek komplikacji zdrowotnych czy hormonalnych. Mikrochirurgiczny zabieg (w wersji WBS) najczęściej przebiega zgodnie z poniższym schematem:
- podanie znieczulenia miejscowego bezpośrednio przez skórę moszny;
- urolog „wybiera” nasieniowody, a następnie utrzymuje je tuż przy powierzchni za pomocą specjalnych szczypiec;
- odkażenie i rozwarstwianie skóry kleszczykami;
- przecięcie nasieniowodów i ich koagulacja;
- zamknięcie końcówki nasieniowodu prowadzącej do główki penisa tytanowym klipsem lub szwem chirurgicznym;
- umieszczenie nasieniowodów z powrotem wewnątrz moszny;
- aplikacja preparatu przyspieszającego gojenie lub zakładanie szwów.
Wazektomia bez skalpela zabiera najczęściej ok. 15–30 minut, a zabieg wykonuje urolog. Tradycyjne przerwanie ciągłości nasieniowodów zajmuje specjaliście nieco dłużej, zabieg trwa mniej więcej godzinę.
Najczęstsze zalecenia lekarzy dla pacjentów po wykonaniu wazektomii
Aby sprawdzić efekty procedury, należy przeprowadzić badanie nasienia pod kątem zawartości plemników. Pierwszy test po wazektomii przeprowadza się 8 tygodni po zabiegu, następny po upływie kolejnych 4 tygodni. Jeżeli po 12 tygodniach w nasieniu wciąż są plemniki, wazektomia wymaga korekty. Co natomiast należy zrobić bezpośrednio po zabiegu? Urolodzy zalecają, by ich pacjenci:
- wstrzymali jakąkolwiek aktywność seksualną przez 7 dni po zabiegu wazektomii;
- starannie dbali o higienę narządów płciowych;
- unikali intensywnej aktywności fizycznej i sportowej;
- przez kilka dni nosili obcisłą, mocno przylegającą bieliznę.
Wazektomia nie wiąże się z żadnymi przeciwwskazaniami w zakresie prowadzenia samochodu. Lekarze wskazują, że pozostawanie dłużej w pozycji leżącej lub siedzącej przez 1–2 dni będzie korzystniejsze, niż np. stanie w autobusie. Pacjenci nie powinni niepokoić się brązowawym zabarwieniem spermy po wazektomii. To przejaw samooczyszczania organizmu, który ustąpi po 2–3 miesiącach od zabiegu.
Skuteczność wazektomii na tle innych form antykoncepcji dla mężczyzn
Potrzeba ok. 8–12 tygodni lub 20–30 ejakulacji, by z nasieniowodów zniknęły ostatnie ruchome plemniki. W związku z tym przez 2–3 miesiące po wazektomii nadal istnieje stosunkowo wysokie prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. W „okresie przejściowym” należy stosować inne środki antykoncepcyjne. Zamknięcie światła nasieniowodów to najskuteczniejsza forma męskiej antykoncepcji – daje do 99,99% pewności, że stosunek seksualny nie zakończy się nieplanowaną ciążą. Skuteczność pozostałych, popularnych środków antykoncepcyjnych, wynosi:
- implanty hormonalne – 99,95%;
- spirale domaciczne – 99,8%;
- podwiązanie jajowodów – 99,5%;
- tabletki i plastry dwuskładnikowe – 91–99,7%;
- pierścienie dopochwowe – 91–99,7%;
- tabletki jednoskładnikowe – 91–99,5%;
- kapturki / diafragmy – 88–94%
- prezerwatywy – 82–98%;
- stosunek przerywany – 78–96%;
- kalendarzyk / metoda objawowo-termiczna – 76–99,4%;
- środki plemnikobójcze – 72–91%.
Czasami po wazektomii dochodzi do samoczynnej, późnej rekanalizacji. W jej wyniku przywraca się ciągłość nasieniowodów, a więc również i płodność mężczyzny. Zastosowanie tytanowych klipsów lub szwów zamykających zmniejsza prawdopodobieństwo takich niepożądanych sytuacji.
Zabieg wazektomii – jak się przygotować do procedury u urologa?
Najważniejsze jest dokładne przemyślenie decyzji i jej skutków – najlepiej razem z partnerką życiową. Zabieg wazektomii jest trwały, a zabieg rewazektomii (udrożnienia zablokowanych nasieniowodów) nie daje gwarancji powodzenia. Dlatego na procedurę najczęściej decydują się dojrzali mężczyźni, którzy doczekali się potomstwa, prowadzą ustabilizowane życie rodzinne i seksualne. Pozbawienie płodności może być też zaleceniem medycznym, np. u osób obciążonych genetycznie lub cierpiących na poważne zaburzenia psychiczne. Przed wazektomią trzeba:
- rozwiać wszelkie wątpliwości u specjalisty;
- wypełnić formularze zgody, rejestracji itd.;
- przeprowadzić ankietę kwalifikacji do zabiegu;
- wykonać morfologię krwi;
- przebadać układ krzepnięcia;
- przetestować się pod kątem obecności antygenu HBS, mogącego świadczyć o wirusowym zapaleniu wątroby typu B.
Zazwyczaj badania laboratoryjne są ważne i reprezentatywne dla stanu organizmu przez 2 tygodnie. W dniu zabiegu należy na sucho ogolić worek mosznowy i prącie, czasami też wewnętrzną stronę ud. W taki sposób, by nie doszło do uszkodzeń na skórze. Trzeba również dokładnie umyć okolice intymne, najlepiej mydłem o właściwościach antybakteryjnych. Mężczyźni rozważający późniejsze powiększenie rodziny powinni też rozważyć zdeponowanie swojego nasienia w banku spermy przed wazektomią.
Wazektomia bez skalpela – ceny zabiegów w Polsce
Kliniki zalecają również, aby w dniu zabiegu mieć przy sobie również potwierdzenie przelewu lub innego sposobu uregulowania płatności. Ile trzeba zapłacić za taką trwałą antykoncepcję? Wazektomia kosztuje ok. 2 tysiące złotych. Do tego trzeba doliczyć koszt wcześniejszych testów laboratoryjnych i późniejszego badania nasienia. Ich ceny kształtują się na poziomie 100–200 zł. Z kolei rewazektomia to już wydatek rzędu 12–20 tysięcy złotych.
Wazektomia – możliwe powikłania po wykonaniu zabiegu
Miejscowe znieczulenie przed wazektomią może wywoływać specyficzne uczucie rozpierania w okolicach jąder i najądrza. Normalnym skutkiem jest także nadwrażliwość okolic intymnych nawet na delikatny dotyk, utrzymująca się przez kilka dni. Podobnie jak delikatny ból, który można uśmierzyć tabletkami z domowej apteczki lub przepisanymi przez urologa. Wazektomia wiąże się także z ryzykiem następujących powikłań:
- krwawienie z moszny;
- krwiak w okolicach najądrzy;
- rozwój stanu zapalnego i infekcji narządów rozrodczych;
- silny i intensywny zespół bólowy, wymagający ponownej wazektomii;
- ziarniak ejakulaty (sperma przybiera kształt nieregularnych grudek);
- trwała niepłodność – skuteczność rewazektomii waha się od 30 do 85%.
Niektóre opracowania wskazują, że wazektomia zwiększa ryzyko nowotworów jąder i prostaty. Jednak naukowcy nie osiągnęli w tej sprawie konsensusu, wciąż trwają badania mające na celu potwierdzenie lub zaprzeczenie bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy podcięciem i podwiązaniem końców nasieniowodów a zachorowaniami na raka organów płciowych wśród mężczyzn.
Wazektomia jest skutecznym środkiem antykoncepcyjnym i nie wpływa na popęd seksualny u pacjenta
Tak twierdzą zarówno lekarze, jak i mężczyźni, którzy zdecydowali poddać się zabiegowi. Wśród najważniejszych korzyści, jakie wynikają z braku plemników w nasieniu, najczęściej wymieniają:
- większe poczucie pewności i stabilności pożycia intymnego;
- brak strachu przed nieplanowaną ciążą;
- odciążenie partnerki w zdrowotnych trudach planowania rodziny;
- poprawę zaufania w związku.
Wazektomia efektywnie zapobiega ciąży, a przy tym nie ma tak uciążliwych skutków ubocznych, co np. antykoncepcja hormonalna. Brak obaw oraz innych środków antykoncepcyjnych może zwiększać poziom satysfakcji z życia seksualnego u obojga partnerów. Cena wazektomii nie wydaje się wygórowana, ale trzeba pamiętać o konsekwencjach. Przywrócenie płodności będzie znacznie droższe i bardziej skomplikowane. Wazektomia jest zabiegiem trwałym – bezpłodność może utrzymać się do końca życia, nawet po rewazektomii. Nie chroni też przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Zobacz także:
- Ile kosztuje zabieg wazektomii, czy jest odwracalny?
- Antykoncepcja dla mężczyzn – popularne i nowoczesne metody zabezpieczenia
- Podwiązanie jajowodów – antykoncepcja chirurgiczna. Przekonaj się, na czym polega zabieg, jakie ma wady i zalety, oraz jaka jest jego kwestia prawna w Polsce
- Podskórny implant antykoncepcyjny – przeciwwskazania, skutki uboczne antykoncepcji i skuteczność wszczepienia implantu
- Współżycie po łyżeczkowaniu macicy – czy zabieg łyżeczkowania jamy macicy jest niebezpieczny?