Plastry antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży i planowania rodziny. Ma wysoką skuteczność, dla wielu kobiet pozostaje w pełni bezpieczną formą antykoncepcji. Sprawdź, co trzeba o niej wiedzieć!
Wygoda, efektywność, stosunkowo niewielki koszt, brak poważniejszych komplikacji przy późniejszych próbach zajścia w ciążę. Kobiety stosujące plastry antykoncepcyjne najczęściej koncentrują się właśnie na tych zaletach. Swoim działaniem przypominają doustne tabletki, różnią się sposobem dostarczania środków do organizmu. Żeńskie hormony zawarte w plastrach przenikają przez skórę, dlatego jest to transdermalna metoda antykoncepcji. W Polsce jest dostępna wyłącznie na receptę, trzeba się też liczyć z wystąpieniem pewnych działań niepożądanych.
Jak działają plastry antykoncepcyjne?
Wszystkie metody antykoncepcji hormonalnej funkcjonują według zbliżonego schematu. Zawierają dwa składniki – etynyloestradol i norelgestromin z grupy progestagenów – które wpływają na procesy rozrodcze kobiety, a w konsekwencji spowolnienie lub wstrzymanie owulacji. Odpowiedniki estrogenu i pochodna progesteronu w plastrach antykoncepcyjnych blokują wydzielanie lutropiny (hormon przesadki mózgowej), która steruje cyklem rozrodczym kobiet. W efekcie ich uwalniania:
- zagnieżdżenie zarodka staje się niemal niemożliwe;
- zagęszcza się śluz szyjkowy macicy;
- tworzy się czop blokujący drogę plemnikom przez szyjkę macicy;
- nie pęka pęcherzyk Graafa – jajnik nie uwalnia komórki jajowej.
W niektórych plastrach antykoncepcyjnych stosuje się gestoden. To pochodna testosteronu, składowa progestagenna. Aktualnie środki antykoncepcyjne z tym składnikiem są niedostępne w oficjalnej dystrybucji w Polsce.
Stosowanie plastrów antykoncepcyjnych w praktyce
Optymalny rodzaj i dawkę hormonów powinien indywidualnie ustalić lekarz ginekolog. Najczęściej jeden pełny cykl stosowania składa się z 3 plastrów antykoncepcyjnych przyklejanych na 7 dni. Poniżej typowy przebieg kuracji:
- pierwszy plaster należy przykleić 24 h od rozpoczęcia krwawienia miesiączkowego, z dokładnością co do godziny;
- po tygodniu, dokładnie o tej samej porze, odkleić stary i przykleić nowy plaster w tym samym miejscu;
- po 7 dniach dokonać kolejnej zmiany plastra antykoncepcyjnego;
- po odklejeniu trzeciego plastra zrobić minimum tydzień przerwy. W tym czasie powinno dojść do menstruacji;
- ponownie naklejać plastry w 7-dniowych odstępach, licząc od pierwszego dnia krwawienia z odstawienia.
Gdzie i jak przykleić, kiedy odkleić plaster antykoncepcyjny?
Prawidłową metodę aplikacji powinna szczegółowo wyjaśniać ulotka producenta plastrów antykoncepcyjnych. Zwykle wystarczy zdjąć zabezpieczenie z „listka” i przez pół minuty przytrzymać go ciepłą, suchą dłonią w dogodnie wybranym miejscu ciała. Późniejsze odklejanie nie przysparza żadnych dylematów. Natomiast do przyklejenia plastra antykoncepcyjnego najlepiej nadają się:
- pośladki;
- ramiona;
- plecy;
- brzuch;
- podbrzusze i wzgórek łonowy.
Najczęściej kobiety decydują się nakleić plaster antykoncepcyjny na górną część ramienia lub górną część pleców. Pod żadnym pozorem nie wolno tego robić na piersiach! Należy upewnić się, że ubrania nie będą ocierać się o plaster – może to doprowadzić do jego odklejenia. Warto sprawdzać stopień przylegania do skóry, zwłaszcza po kąpieli i intensywnym wysiłku fizycznym. Jeżeli powtarzająca się aplikacja powoduje drażniące podrażnienia skóry, można nakleić trzy plastry w cyklu w różnych miejscach.
Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych w zapobieganiu ciąży
Jak wypadają plastry antykoncepcyjne w porównaniu z innymi metodami świadomego planowania rodziny? Wartość wskaźnika Pearla dla tej metody antykoncepcji wynosi od 0,59 do 0,99. Co to oznacza? Statystycznie rzecz biorąc, średnio mniej niż 1 na 100 kobiet stosujących plastry antykoncepcyjne prawidłowo zajdzie w niechcianą ciążę. Procentowy wskaźnik skuteczności tej metody antykoncepcyjnej przekracza 99%. Tym samym plastry są porównywalne z:
- implantami hormonalnymi;
- spiralami antykoncepcyjnymi;
- tabletkami;
- pierścieniami dopochwowymi;
- podwiązywaniem jajowodów i nasieniowodów.
I efektywniejsze od pozostałych środków. Pod warunkiem, że plastrów antykoncepcyjnych używa się właściwie. Kobiety niejednokrotnie zapominają o konieczności wymiany. Czasami nie czują, kiedy plaster się odklei. Działanie antykoncepcyjne utrzymuje się przez około 48 godzin od momentu zakończenia uwalniania hormonów lub odklejenia od skóry. Po tym czasie płodność kobiety powraca do naturalnego rytmu.
Działania niepożądane i skutki uboczne plastrów antykoncepcyjnych
Plastry antykoncepcyjne zawierają substancje czynne, które niejako zastępują estrogen i progesteron. Ingerencja w gospodarkę hormonalną organizmu ma swoje konsekwencje. U kobiet stosujących system transdermalny do antykoncepcji najczęściej występują:
- niekontrolowane przybieranie wagi;
- trądzik, wypryski rozległe na skórze;
- gwałtowniejsze zmiany nastroju;
- obniżenie popędu seksualnego;
- nadwrażliwość piersi na dotyk i inne bodźce;
- wymioty i nudności;
- plamienie w trakcie pierwszych dni cyklu miesiączkowego;
- bóle głowy i brzucha;
- biegunki.
Plastry antykoncepcyjne – zalety i wady antykoncepcji hormonalnej
Istnieje wiele sposobów na uniknięcie niechcianej ciąży. Przed wyborem należy skonsultować się z lekarzem i dopasować antykoncepcję do prowadzonego stylu życia. Tabletki czy plastry? Tutaj nie ma wielu różnic, gdyż mechanizm działania plastrów oraz hormonów przyjmowanych doustnie pozostaje właściwie identyczny. Tabletki mogą mocniej obciążać wątrobę, dlatego w ich przypadku czasami trzeba stosować dodatkowe preparaty osłonowe. A jakie inne plusy i minusy plastrów antykoncepcyjnych wymieniają ich użytkowniczki oraz lekarze-ginekolodzy?
Najważniejsze zalety plastrów antykoncepcyjnych
Skuteczność pozostaje na pierwszym planie, ale nie dla wszystkich jest najważniejsza. Kobiety wybierają plastry również ze względu na:
- uregulowanie cyklu miesiączkowego;
- zmniejszenie obfitości krwawienia;
- własny komfort – można przykleić plaster i nawet w chwili zapomnienia nie zajść w ciążę;
- szybką aplikację – łatwo nakleić plaster, a potem błyskawicznie i bezboleśnie go wymienić;
- 2 dni marginesu błędu na wypadek opóźnienia w stosowaniu;
- mniejsze ryzyko kłopotów żołądkowych, niż ma to miejsce w przypadku tabletek;
- redukcję podatności na torbiel jajników;
- poprawę wyglądu i stanu włosów oraz skóry. Plastry antykoncepcyjne to metoda transdermalna, ich składniki mają bezpośredni kontakt ze skórą.
Największe wady plastrów antykoncepcyjnych
Główne skutki uboczne stosowania plastrów już znasz. Kobietom stosującym ten sposób antykoncepcji przeszkadza także:
- ograniczona ochrona – plastry antykoncepcyjne nie zabezpieczają przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc nie zdejmują „obowiązku” korzystania z prezerwatywy;
- zwiększona podatność na infekcje intymne w przypadku niektórych plastrów;
- ryzyko występowania alergii skórnych w miejscu przyklejenia;
- przy długotrwałym stosowaniu plastrów – większe prawdopodobieństwo chorób zakrzepowych.
Plastry hormonalne to skuteczna i bezpieczna antykoncepcja
Takie opinie zdecydowanie przeważają. Głosy sceptyczne stanowią mniejszość. Zdaniem wielu lekarzy plastry antykoncepcyjne są o wiele lepsze niż choćby „pigułka dzień po”. Nie wywołują aż takiego spustoszenia w organizmie kobiety, a ryzyko trwałej niepłodności w zasadzie nie istnieje. Część środowisk uważa, że ta metoda antykoncepcji powinna być dostępna bez recepty, a nawet refundowana z budżetu państwa. Tutaj kwestie światopoglądowe zaczynają odgrywać większą rolę niż wiedza naukowa czy wskazania czysto medyczne.
Moralną opinię o plastrach antykoncepcyjnych każdy wyrobi sobie samodzielnie. Mamy nadzieję, że ten artykuł poszerzył twoją wiedzę i pomógł rozwiać większość twoich wątpliwości. Pamiętaj, by w razie wszelkich niejasności, porozmawiać najpierw z kompetentnym lekarzem, a dopiero potem dyskutować w internecie. Zachęcamy również do podzielenia się swoimi doświadczeniami z konkretnymi plastrami antykoncepcyjnymi w komentarzach!
Zobacz także:
- Tabletki antykoncepcyjne – skutki uboczne, cena, czym jest antykoncepcja hormonalna?
- Tabletki antykoncepcyjne a ciąża – wpływ antykoncepcji hormonalnej na zajście ciążę, co trzeba wiedzieć?
- Krążki antykoncepcyjne – metoda antykoncepcji hormonalnej
- Czy biorąc tabletki antykoncepcyjne, można kończyć w środku?
- Podskórny implant antykoncepcyjny – przeciwwskazania, skutki uboczne antykoncepcji i skuteczność wszczepienia implantu