Podwiązanie jajowodów uważa się za jedną ze skuteczniejszych metod antykoncepcji. Niestety zabieg wiąże się z wieloma kontrowersjami i prawnymi zakazami. Przekonaj się, na czym polega ta procedura oraz czy jest ona legalna w Polsce.
Kobiety aktywnie seksualne, które nie planują zajścia w ciążę, stają przed koniecznością wyboru i regularnego stosowania antykoncepcji. Chociaż część pań w którymś momencie swojego życia decyduje się na dziecko, niektóre zupełnie nie mają takiej potrzeby. Wiele z nich, rozglądając się za trwałym sposobem zapobiegania ciąży, zwraca się w kierunku sterylizacji. Podwiązanie jajowodów jest jedną z najskuteczniejszych metod antykoncepcyjnych, wiąże się z nią jednak szereg kontrowersji i prawnych zakazów. Sprawdź, na czym dokładnie polega zabieg, jakie niesie skutki i czy jego przeprowadzenie jest możliwe na terenie Rzeczpospolitej.
Jak wygląda zabieg podwiązania jajowodów?
Podwiązanie jajowodów lub inaczej sterylizacja (zwana też niekiedy, błędnie, podwiązaniem jajników) polega na przerwaniu ciągłości jajowodu. Zapobiega to dotarciu plemników do komórki jajowej oraz ewentualnemu zapłodnieniu. Wskaźnik Pearla wskazuje, że jest to jeden z najskuteczniejszych sposób przeciwciążowych. Wynosi on 0,15-010; dla porównania wskaźnik dla prezerwatyw wynosi 2-15, a dla wkładki domacicznej 0,1-0,2. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, przy zastosowaniu różnych metod, które przedstawimy poniżej.
Metody podwiązywania jajowodów
Metoda sterylizacji kobiecej może zostać przeprowadzona na kilka sposobów. Niektóre z nich są bezpieczniejsze i mniej inwazyjne, inne wymagają otwarcia jamy brzusznej i, tym samym, dłuższej rekonwalescencji kobiety. Na czym polegają poszczególne sposoby?
Metoda Esurr
Najmniej inwazyjną metodą zapobiegania ciąży poprzez sterylizację, jest tzw. metoda Esurr. Polega na umieszczeniu przez lekarza w jajowodzie przedmiotu, który przypomina spiralę. Zostaje ona wprowadzona dzięki specjalnemu wziernikowi, przez pochwę i macicę. Przez kolejne 3-4 cykle spirala obrasta tkanką. Dzięki temu jajowód staje się niedrożny i uniemożliwia zapłodnienie. Przez ten czas kobieta powinna stosować inne metody antykoncepcji, np. prezerwatywy.
Laparoskopia
Podczas metody laparoskopowej lekarz wykonuje niewielkie nacięcia na ciele. Wprowadza przez nie przewód z kamerą, dzięki której widać wszystko, co dzieje się wewnątrz. Następnie lekarz przeprowadza elektrokoagulację jajowodu, czyli poddaniu go działaniu wysokiej temperatury. Powoduje to obkurczenie jego ścianek i zablokowaniu drożności.
Laparotomia
Laparotomia, czyli otwarcie powłok brzusznych, należy do jednej z najbardziej inwazyjnych metod podwiązywania jajowodów. Istnieje kilka sposobów wykonania zabiegu:
- sterylizacja klipsowa – polega na zablokowaniu drożności kanalików. Lekarz zakłada specjalne klipsy na jajowody, w celu przerwania ich ciągłości;
- metoda Irvinga – polega na przecięciu jajowodów, przy wcześniejszym ich podwiązaniu. Powstałe kikuty umieszcza się w kieszonce otrzewnej;
- metoda Mandlera – ten sposób polega na zmiażdżenie jajowodów i założeniu specjalnej podwiązki;
- metoda Pomeroy’a – lekarz wycina fragmenty jajowodów i zakłada na ich końcówki podwiązki;
- metoda Labhardta – sposób polega na wycięciu odcinka jajowodu i umieszczeniu powstałego kikuta w specjalnej kieszonce utworzonej z otrzewnej.
Skutki podwiązania jajowodów
Wiele pacjentek, które decydują się na zabieg podwiązania jajowodów, obawia się skutków ubocznych. Jakie są efekty ten metody antykoncepcyjnej i czy któreś z nich powinny budzić niepokój?
Kwestia libido
Kobiety, które obawiają się o spadek libido wywołany przeprowadzeniem zabiegu, mogą odetchnąć z ulgą. Podwiązanie jajowodów nie wywołuje bowiem żadnych problemów z popędem seksualnym.
Cykl miesiączkowy
Popularnym stereotypem związanym z podwiązaniem jajowodów, jest to, że powoduje on zahamowanie miesiączek. Nie zaobserwowano jednak takiego działania. Zabieg nie sprawia także, że krwawienia stają się bolesne lub nieregularne ani nie powoduje międzymiesiączkowych plamień.
Kwestia hormonów
Kolejnym stereotypem jest obawa, że sterylizacja rozreguluje hormony i doprowadzi do przedwczesnej menopauzy. Jednak podobnie jak w przypadku problemów z cyklem miesiączkowym, nie trzeba martwić się o problemy hormonalne.
Zajście w ciążę
Oczywistym celem podwiązania jajowodów jest zapobiegnięcie niechcianej ciąży. Z drugiej strony w niektórych przypadkach zabieg jest odwracalny, zatem istnieje możliwość przywrócenia płodności. Warto pamiętać, że udaje się to wyłącznie w ok. 30% wypadków. Ciąża jest także możliwa w przypadku zastosowania metody in vitro.
Ciąża pozamaciczna
Niestety zabieg podwiązania jajowodów przeprowadzonego metodą elektrokoagulacji zwiększa ryzyko bardzo poważnego powikłania, w postaci ciąży pozamacicznej. Może ono zakończyć się pęknięciem jajowodu i krwotokiem. Chociaż zdarza się to ekstremalnie rzadko, warto mieć się na baczności.
Powikłania pochirurgiczne
Niekiedy zabieg chirurgiczny może powodować powikłania. Zalicza się do nich:
- zrosty;
- zakażenie;
- problem z gojeniem ran;
- uraz narządów wewnętrznych;
- uszkodzenie naczyń krwionośnych i krwawienie;
- zakrzepicę żylną.
Sterylizacja na życzenie – stanowisko ONZ i Rady Europy
Zgodnie z zaleceniami ONZ i Rady Europy sterylizacja na prośbę pacjentki powinna być ogólnie dostępną formą planowania rodziny. Państwa członkowskie, powinny udostępniać swoim obywatelkom możliwość podwiązywania jajowodów na życzenie. Kraje, w których istnieje taka możliwość to m.in. Niemcy, Czechy, Austria, Wielka Brytania, Francja i Słowacja.
Podwiązanie jajowodów w Polsce
Polska należy do krajów, które nie stosują się do rezolucji Rady Europy. Podwiązanie jajowodów jest zabiegiem nielegalnym. Zgodnie z artykułem 156 Kodeksu karnego za przeprowadzenie tej procedury lekarza można pociągnąć do odpowiedzialności. Za ciężki uszczerbek na zdrowiu, do którego według naszego prawa kwalifikuje się pozbawienie płodności, medykowi grozi nawet do 10 lat więzienia. Nie ma tu znaczenia życzenie pacjentki.
A co z wazektomią?
Jeśli chodzi o zabiegi zapobiegające zapłodnieniu, prawo w Polsce nie traktuje kobiet i mężczyzn sprawiedliwie. Wazektomia, czyli procedura podwiązania nasieniowodów, jest w naszym kraju legalna. Mężczyzna, który zdecyduje się na poddanie się zabiegowi, ma do tego prawo, chociaż zdarzają się przypadki, kiedy lekarz odmawia jego przeprowadzenia.
Czy wazektomia to zabieg odwracalny?
Zabieg nie musi zatem, w teorii, wiązać się z trwałym pozbawieniem mężczyzny płodności. Wiąże się to z istnieniem tzw. rewazektomii, czyli odwrócenia skutków operacji. Statystyki pokazują, że powodzenie rewazektomii zależy od bardzo wielu czynników i niekoniecznie musi zakończyć się sukcesem. Szansa na przywrócenie zdolności do rozrodu waha się od 30 do 80% – może się zatem okazać, że mężczyzna na zawsze straci możliwość płodzenia potomstwa.
Podwiązanie jajowodów – podsumowanie
Podwiązanie jajowodów to zabieg uznawany za najskuteczniejszą metodę antykoncepcji. Decydują się na nią kobiety, które nie planują dzieci lub nie planują kolejnej ciąży. Niestety w Polsce przeprowadzenie tej procedury nie jest legalne, jeżeli nie występują ku temu wyraźne powody, jak zagrożenie zdrowia lub życia spowodowane porodem. Jeżeli jednak należysz do kobiet, które są zdecydowane na poddanie się zabiegowi i masz finansowe możliwości, możesz zrobić to w sąsiednim kraju np. Czechach lub w Niemczech.
Zobacz także:
- Ile kosztuje zabieg wazektomii, czy jest odwracalny?
- Podskórny implant antykoncepcyjny – przeciwwskazania, skutki uboczne antykoncepcji i skuteczność wszczepienia implantu
- Wazektomia – skuteczna metoda antykoncepcji dla mężczyzn. Poznaj ceny zabiegów i możliwe powikłania po podwiązaniu nasieniowodów
- Czym jest antykoncepcja? Które środki antykoncepcyjne i hormonalne stosować? Najskuteczniejsza, nowoczesna antykoncepcja
- Antykoncepcja dla mężczyzn – popularne i nowoczesne metody zabezpieczenia