Rzeżączka to choroba zakaźna, przenoszona drogą płciową. Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez stosunek seksualny bez prezerwatywy. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, jakie są objawy rzeżączki oraz jak wygląda leczenie!
Mimo że świadomość w kwestii profilaktyki rośnie, rzeżączka wciąż jest poważnym i powszechnym zagrożeniem, które dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn aktywnych seksualnie. To jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową spośród tych, które są wywołane bakterią. Właściwa edukacja seksualna oraz szerzenie wiedzy na temat przyczyn i leczenia to ważne elementy profilaktyki chorób wenerycznych.
Rzeżączka – przyczyny choroby
Rzeżączkę wywołuje gram-ujemna bakteria – dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Do zarażenia dochodzi poprzez stosunek seksualny z osobą zakażoną. Występuje również u noworodków, których matka jest chora. Właśnie dlatego kobiety w ciąży powinny poddać się testowi na nosicielstwo. Zakażenie u noworodka prowadzi do gonokokowego zapalenia spojówek, które może przyczynić się do trwałego uszkodzenia wzroku.
Objawy rzeżączki u kobiet
U kobiet występuje niewiele objawów rzeżączki, a czasem – nie ma żadnych. Właśnie z tego powodu tak mało kobiet zwraca się do lekarza. Zwykle następuje to w momencie wystąpienia objawów rzeżączki u partnera seksualnego lub podczas kontrolnej wizyty u ginekologa, niezwiązanej z chorobą. Do najczęstszych objawów należą:
- ból podbrzusza;
- pieczenie przy oddawaniu moczu;
- zwiększenie ilości i zmiana wyglądu upławów (śluzowo-ropne lub ropne wycieki).
Objawy rzeżączki u mężczyzn – ostre zapalenie przedniego odcinka cewki moczowej
W przypadku mężczyzn zakażenie jest zwykle objawowe, choć zdarzają się wyjątki, gdy choroba również nie daje widocznych oznak. Najczęściej rzeżączka przebiega jako ostre zapalenie przedniego odcinka cewki moczowej. Jeśli nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, infekcja może rozprzestrzenić się na dalszy odcinek cewki oraz pozostałe odcinki dróg moczowo-płciowych. Do objawów należą:
- obfita, śluzowo-ropna wydzielina;
- częste parcie na mocz;
- pieczenie i ból przy oddawaniu moczu;
- bolesne wzwody;
- silny ból cewki moczowej;
- zaczerwienione ujście cewki.
Objawy rzeżączki u mężczyzn – zapalenie tylnego odcinka cewki moczowej
Do zapalenia tylnego odcinka cewki moczowej dochodzi najczęściej przez nieodpowiednie leczenie choroby lub jego brak. Problem objawia się krwią przed zakończeniem oddawania moczu, gorączką, złym samopoczuciem, gwałtownym bólem, który promieniuje do odbytu.
Rzeżączka poza narządami płciowymi
Choć rzeżączka zwykle dotyka narządów płciowych, może również wystąpić na innych obszarach ciała. Wszystko zależy od sposobu, w jaki doszło do zakażenia (np. seks oralny z osobą zarażoną może prowadzić do rzeżączkowego zapalenia gardła). Istnieje również możliwość tzw. zakażenia wtórnego. Mówimy o nim wtedy, gdy zakaźna wydzielina zostanie przeniesiona z miejsca pierwotnej infekcji (np. z pochwy osoby zakażonej do oka).
Rzeżączkowe zapalenie odbytu
U kobiet ten problem zwykle występuje jako konsekwencja zapalenia szyjki macicy, rzadziej przez stosunek analny. Raczej nie dotyka mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z kobietami. Natomiast wśród tych, którzy uprawiają seks z mężczyznami, zapalenie odbytu stanowi połowę przypadków rzeżączki. Zwykle jest bezobjawowe. Jeśli już pojawiają się jakieś symptomy, są to:
- śluzowo-ropna wydzielina z odbytu z domieszką krwi;
- pieczenie w okolicy odbytu;
- ból w trakcie wypróżniania;
- obrzęk i zaczerwienienie wokół odbytu.
Rzeżączkowe zapalenie gardła
Do zakażenia dochodzi przez kontakty genitalno-oralne. Ta postać zwykle towarzyszy rzeżączce narządów płciowych. W zdecydowanej większość choroba przebiega bezobjawowo. Rzadko występują objawy, a gdy już się pojawią – są niejednoznaczne. Należą do nich:
- ból gardła;
- zaczerwienienie i obrzęk podniebienia;
- podwyższona temperatura.
Rzeżączka u noworodków – rzeżączkowe zapalenie spojówek
Rzeżączkowe zapalenie spojówek u dorosłych występuje bardzo rzadko. Najczęściej przyczyną jest przeniesienie zakaźnej wydzieliny z miejsca infekcji palcami do oka. Może mieć postać niewielkiego podrażnienia lub zapalenia ropnego. Inaczej jest w przypadku noworodków zakażonych podczas porodu. U nich rzeżączkowe zapalenie spojówek objawia się wyciekami ropnymi. Nieleczone może doprowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w konsekwencji utraty wzroku. Aby temu zapobiec, kobieta w ciąży powinna wykonać wszelkie niezbędne badania.
Rzeżączka – leczenie
Jeśli zauważysz niepokojące obajwy lub dowiesz się, że u twojego partnera seksualnego została wykryta rzeżączka, udaj się jak najszybciej na badania do lekarza ginekologa, wenerologa lub lekarza rodzinnego. Aby potwierdzić znajdujące się w organizmie bakterie dwoinek rzeżączki, lekarz po przeprowadzeniu wywiadu powinien pobrać wymaz z cewki moczowej, odbytnicy lub szyjki macicy. Osoba, u której zostanie potwierdzona rzeżączka, powinna dodatkowo wykonać serię badań w kierunku innych chorób przenoszonych drogą płciową (HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, kiła).
Na czym polega leczenie rzeżączki?
Kiedy badania potwierdzą, że dana osoba jest nosicielem bakterii dwoinki rzeżączki, lekarz najprawdopodobniej dobierze odpowiedni antybiotyk. Jego rodzaj oraz czas trwania kuracji jest uzależniony od konkretnej sytuacji, m.in. lokalizacji zakażenia. Niestety, bakterie rzeżączki z czasem mogą uodpornić się na leki, dlatego po określonym czasie leczenia ponawia się badania wymazu.
Ważne informacje
Osoby zarażone bakterią rzeżączki nie powinny podejmować się żadnych aktywności seksualnych przez 14 dni po zakończonym pozytywnie leczeniu. Oczywiście, w trakcie terapii również jest to zakazane. Wyleczenie choroby jest możliwe tylko pod warunkiem sztywnego trzymania się zaleceń lekarza. Bardzo ważne, by nie pomijać żadnej z dawek antybiotyku, ponieważ może to mieć poważne konsekwencje. Leczeniu powinny się poddać w szczególności osoby, które w ciągu 30-90 dni miały stosunek płciowy z chorym na rzeżączkę.
Profilaktyka rzeżączki
Aby uniknąć zachorowania na rzeżączkę, należy podjąć działania profilaktyczne, z których podstawowe to:
- unikanie ryzykownych zachowań seksualnych;
- stosowanie prezerwatyw.
Każda aktywna seksualnie osoba jest narażona na zakażenie bakterią dwoinki rzeżączki, szczególnie kiedy ma więcej niż jednego partnera seksualnego lub utrzymuje kontakty seksualne z osobą, która ma wielu partnerów. Najważniejsze, by stosować prezerwatywy podczas stosunku oraz wykonywać regularne badania w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową.
Rzeżączka – powikłania
Powikłania mogą wystąpić nie tylko w wyniku nieleczonej rzeżączki. Ryzyko ich wystąpienia pojawia się również, gdy osoba zarażona nie stosuje się do zaleceń lekarza lub robi to tylko częściowo. Jeśli masz kilku partnerów seksualnych, warto robić profilaktyczne badania przynajmniej raz do roku, by mieć pewność, że nic nie zagraża twojemu zdrowiu.
Powikłania występujące u kobiet
Do częstych powikłań w przypadku kobiet należy zapalenie kanału szyjki macicy. Objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem warg sromowych oraz charakterystyczną wydzieliną wydobywającą się przy ucisku. Nieleczone zapalenie może prowadzić do powstania ropnia gruczołów Bartholina. Charakteryzuje się silnym bólem, szczególnie odczuwanym podczas chodzenia oraz gorączką. Kolejnym powikłaniem jest zapalenie narządów miednicy mniejszej, czyli błony śluzowej, otrzewnej miednicy, jajowodu oraz jajników. Objawia się m.in. krwawieniem międzymiesiączkowym, gorączką i bólem podbrzusza. Dotyka ok. 20% kobiet zakażonych rzeżączką.
Powikłania występujące u mężczyzn
Do powikłań miejscowych u mężczyzn należą:
- zapalenie gruczołów napletkowych;
- zapalenie przewodów okołocewkowych;
- gruczołów okołocewkowych.
Najczęstszymi objawami są ból w okolicy krocza, szczególnie przy oddawaniu moczu oraz wypróżnianiu, gorączka, bolesne wzwody lub wytryski. Kolejnym powikłaniem jest zapalenie najądrza, które objawia się wysoką gorączką, bólem w okolicy najądrza promieniującym do podbrzusza, powiększeniem worka mosznowego oraz bolesnymi wzwodami i wytryskami z ropną wydzieliną.
Powikłania wspólne dla obu płci
Powikłaniem, które może wystąpić zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn jest rozsiane zakażenie rzeżączkowe. Główna przyczyna jego wystąpienia to szerzenie się zakażenia w krwiobiegu, które skutkuje występowaniem objawów stawowo-skórnych. Może wystąpić zapalenie stawów, najczęściej nadgarstkowych, kolanowych i skokowych. Objawia się obrzękiem i silnym bólem. We wczesnym etapie choroby mogą pojawić się zmiany skórne, zwykle w okolicy chorych stawów, czyli na łydkach i przedramionach. Przybierają różne formy – od czerwonych krostek, przez plamy, aż do wybroczyn czy pęcherzyków.
Rzeżączka – podsumowanie
Rzeżączka jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą płciową. Występuje zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. To jedna z najczęstszych chorób wenerycznych. Wyleczenie rzeżączki jest możliwe, o ile osoba zarażona trzyma się ściśle planu leczenia farmakologicznego, zaleconego przez lekarza. Z kolei nieleczona choroba może prowadzić do wielu niebezpiecznych powikłań. Jeśli zauważysz pierwsze objawy lub dowiesz się, że twój partner seksualny jest zakażony – od razu wykonaj badania kontrolne.
Zobacz także:
- Zapalenie cewki moczowej – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka
- Rzęsistkowica – objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka
- Choroby przenoszone drogą płciową – infekcje weneryczne
- Opryszczka narządów płciowych – przyczyny, objawy oraz leczenie
- Kłykciny kończyste – objawy, przyczyny. Diagnostyka i leczenie