Choroby przenoszone drogą płciową, zwane także wenerycznymi, to obszerna grupa schorzeń o podłożu wirusowym, bakteryjnym, grzybicznych, a nawet pasożytniczym. Sprawdź, jak je rozpoznać i w jaki sposób im zapobiegać.
Choroby przenoszone drogą płciową mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy, pasożyty lub grzyby – łączy je to, że rozprzestrzeniają się przez kontakt seksualny. Do tego obszernego terminu zalicza się jednak nie tylko klasyczny stosunek pochwowy, ale też oralny i analny. W rzadszych przypadkach, zakażenie jest przenoszone przez używanie zainfekowanych przedmiotów, np. wilgotnych ręczników, wspólnego używania gąbek lub gadżetów erotycznych. Ryzyko staje się tym większe, im większa liczba partnerów seksualnych.
Choroby przenoszone drogą płciową – charakterystyka i objawy
Choroby przenoszone drogą płciową opisywane są też angielskim skrótem STI (od pełnej nazwy w tym języku – sexually transmitted infections) lub STD (sexually transmitted diseases). Zarazić się nimi można każda aktywna seksualnie osoba, poprzez kontakt seksualny z nosicielem. Według naukowców, szacuje się, że co roku pojawia się około 357 milionów nowych przypadków infekcji. Poniżej opisujemy najczęściej występujące choroby płciowe.
Choroby wywoływane przez bakterie
Jest to najliczniejsza grupa chorób przenoszonych drogą płciową. Obejmuje ona poniższe schorzenia:
- rzeżączka – odpowiedzialne za nią są bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki. Często bywa bezobjawowa, lecz do typowych objawów należą upławy ropne, bóle brzucha, pieczenie w okolicach intymnych oraz nietypowy przebieg cyklu menstruacyjnego. U mężczyzn zdarzają się ropne wycieki z cewki moczowej oraz ból pojawiający się podczas oddawania moczu;
- kiła – powodowana bakteriami krętka bladego. Mogą być one obecne także w gardle, a wówczas możliwe jest zakażenie nawet przez pocałunek. Może nie dawać objawów, lecz nierozpoznana i nieleczona uszkadza układ nerwowy i krążenia, a także kości, stawy i wzrok. W swojej pierwszej fazie rozwoju powoduje wrzody i wysypki;
- chlamydioza – często diagnozowana jest dopiero wówczas, gdy pojawiają się powikłania na skutek jej długiego, bezobjawowego rozwoju. Należą do nich zapalenie najądrza, zapalenie przydatków i problemy z płodnością;
- ziarnica weneryczna pachwin (LGV) – rozpoznasz ją przez pojawiające się na narządach płciowych owrzodzenia, pęcherzyki, grudki lub ropnie, a także bóle stawów i zapalenie węzłów chłonnych. Spotykana jest jednak głównie w krajach tropikalnych;
- wrzód wewnętrzny – zdecydowanie częściej występuje wśród mężczyzn. Objawia się bolesnymi wrzodami narządów płciowych, przy jednoczesnym powiększeniu węzłów chłonnych. Ta choroba przenoszona drogą płciową jest rzadko spotykana w Europie;
- nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU) – najczęściej diagnozowana jest wśród kobiet. Typowe dla niej symptomy to silne parcie na pęcherz i ból odczuwalny podczas oddawania moczu. Pojawiają się także nieprzyjemnie pachnące upławy, a u mężczyzn ropna wydzielina z cewki moczowej.
Schorzenia powodowane przez wirusy
Do najczęstszych schorzeń o naturze wirusowej należą:
- AIDS – to końcowe stadium zakażenia wirusem HIV. Powoduje skrajne zaburzenie odporności i ostatecznie prowadzi do śmierci;
- opryszczka narządów płciowych – odpowiedzialny za nią jest wirus HSV-2. W okolicach narządów płciowych pojawiają się bolesne skupiska pęcherzyków. Po pęknięciu, przekształcają się w owrzodzenia;
- wirusowe zapalenie wątroby typu B – objawy początkowo przypominają zwykłą grypę. Przy zaawansowanej postaci może pojawić się żółtaczka, zmiany koloru moczu i stolca oraz ból w prawym boku;
- kłykciny kończyste (HPV) – wywołuje ją wirus brodawczaka ludzkiego. Na skutek zakażenia pojawiają się grudki i brodawki – zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz odbytu i pochwy. Rzadziej mogą być też zauważalne na języku, na błonie śluzowej gardła, krtani i na wargach. Nieleczone, nabierają białego koloru i kalafiorowatego wyglądu;
- mięczak zakaźny – ta choroba wirusowa powoduje twarde, półprzezroczyste guzki, o cielistym, perłowym bądź żółtym zabarwieniu. Nie jest ona szczególnie groźna i przeważnie znika samoistnie po kilku miesiącach.
Zakażenia grzybicze
Poniższe pierwotniaki i grzyby także mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia narządów płciowych:
- rzęsistkowica – wśród mężczyzn przebiega bezobjawowo. U kobiet powoduje wydzielanie żółtozielonych, pienistych upławów oraz świąd, pieczenie i ból pochwy oraz intensywne parcie na mocz;
- kandydoza narządów płciowych – może pojawiać się też na skutek antybiotykoterapii. Powoduje silne, uciążliwe swędzenie i pieczenie oraz upławy przypominające serową substancję. U mężczyzn pojawiają się też czerwone plamki i pęcherzyki na napletku, które powodują dyskomfort podczas stosunku.
Pasożyty
Te choroby przenoszone drogą płciową powodowane są obecnością małych, szkodliwych istot na powierzchni skóry lub pod nią. Należą do nich:
- świerzb – głównym objawem bytowania tego pasożyta w organizmie jest silny świąd skóry – u mężczyzn worka mosznowego i prącia, a u kobiet warg sromowych i wzgórka łonowego. Świerzbowiec ludzki buduje w naskórku kanaliki, w których składają jaja;
- wszawica łonowa – jest to gatunek wszy, który atakuje wzgórek łonowy, brzuch, pachwiny i uda. Mogą też przenosić się przez odzież, pościel lub ręczniki.
Profilaktyka
W celu zminimalizowania ryzyka zarażenia powyższymi chorobami zakaźnymi, powinno się podejmować następujące działania:
- zawsze używaj prezerwatywy podczas stosunku i upewnij się, że została ona prawidłowo założona. Pamiętaj, że istotne jest to także przy seksie analnym i oralnym;
- przy zmianie penetracji z pochwy na odbyt (a także odwrotnie) zmień prezerwatywę, by nie przenosić bakterii pomiędzy tymi miejscami;
- z nikim nie dziel się swoimi akcesoriami erotycznymi;
- znaj i przestrzegaj swoje granice spożywania alkoholu i substancji psychoaktywnych, które obniżają nie tylko mentalne bariery, ale też system odpornościowy;
- stosując prezerwatywy lateksowe używaj tylko lubrykantów na bazie wody, nie olejów.
Choroby przenoszone drogą płciową zagrażają każdej aktywnej seksualnie osobie. Niektóre z nich nie są szczególnie groźne i ustępują samodzielnie lub mogą zostać wyleczone maściami bądź tabletkami. Inne wymagają zastosowania leczenia chirurgicznego. AIDS należy do najgroźniejszych, bowiem jest nieuleczalny i ostatecznie prowadzi do śmierci. Jeśli wiec podejrzewasz u siebie jakąś infekcję weneryczną, koniecznie jak najszybciej udaj się na badania diagnostyczne. Lekarz dobierze dla ciebie prawidłowe postępowanie, dopasowane do danego przypadku.
Zobacz także:
- Rzęsistkowica – objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka
- Zapalenie cewki moczowej – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka
- Rzeżączka – objawy, przyczyny, leczenie
- Kiła – groźna choroba przenoszona drogą płciową
- Opryszczka narządów płciowych – przyczyny, objawy oraz leczenie