Kłykciny kończyste to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Schorzenie jest wywołane wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Przeczytaj nasz artykuł, by dowiedzieć się, jak wygląda leczenie oraz w jaki sposób można chronić się przed wirusem!
Kłykciny kończyste są określane również jako brodawki płciowe. Objawiają się różowymi grudkami, które z czasem zamieniają się w brunatne, kalafiorowe wykwity. Mimo że choroba dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn, dla wielu osób wciąż jest wstydliwą dolegliwością, co sprawia, że osoby z tym problemem nie od razu kierują się do specjalisty. Jakie działania profilaktyczne pozwalają ograniczyć ryzyko? Co należy zrobić, gdy problem już się pojawi?
Kłykciny kończyste – opis schorzenia
Kłykciny kończyste to choroba, za którą odpowiada zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (human papilloma virus). Zakażenie najczęściej jest przenoszone podczas stosunku seksualnego z osobą chorą. Z tego względu objawy w postaci zmian skórnych występują w okolicy genitaliów. Wykwity mogą również pojawiać się w okolicach odbytu, jamy ustnej i krtani. Nieleczona infekcja może prowadzić do niebezpiecznych powikłań. Jeśli kobieta w ciąży zarazi się wirusem, może stanowić zagrożenie dla noworodka i zarazić go podczas porodu.
Kłykciny kończyste – przyczyny
Największym zagrożeniem, które znacznie zwiększa ryzyko zakażenia, jest uprawianie stosunku bez zabezpieczenia. Prezerwatywa nie chroni w stu procentach, jednak znacznie zmniejsza szansę zarażenia. Zdarza się, że wirus HPV znika samoistnie, nie powodując problemów zdrowotnych, jednak nigdy nie można mieć pewności. Istnieje ok. 40 szczepów wirusa HPV, które w jakiś sposób wpływają na narządy płciowe, lecz tylko kilka z nich powoduje kłykciny kończyste. W znacznej większości są to typy 6 oraz 11, przeciwko którym powstała już skuteczna szczepionka.
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania
Zakażeniu wirusem HPV ulegają głównie aktywne seksualnie osoby w wieku od 20 do 39 lat. Do czynników ryzyka należą:
- duża liczba partnerów seksualnych;
- przebyta w przeszłości infekcja (np. rzeżączka lub chlamydia);
- palenie papierosów, zakażenie wirusem HIV;
- wczesna inicjacja seksualna;
- niedostateczna higiena miejsc intymnych.
Trudno oszacować dokładną zapadalność na choroby wywołane wirusem opryszczki. Jednak mimo rosnącej świadomości społecznej zarówno w Polsce, jak i na świecie lekarze obserwują stały wzrost zachorowań wywołanych właśnie przez infekcję HPV.
Kłykciny kończyste – objawy
Pierwsze objawy mogą pojawić się nawet w ciągu kilku miesięcy od stosunku z zarażonym partnerem. W przypadku kobiet pierwszym objawem są drobne wykwity w zewnętrznej części pochwy, warg sromowych lub w okolicach odbytu. U mężczyzn najczęściej występują różowe grudki na prąciu, mosznie lub również w okolicach odbytu. Zmiany mogą przybierać postać zgrubień naskórka lub białych krostek. Warto wiedzieć, że zakażenie wirusem HPV może przebiegać w sposób: pełnoobjawowy (widoczne brodawki), subkliniczny (zarażenie jest widoczne po uzyskaniu wyników cytologii lub kolonoskopii) lub bezobjawowy.
Wirus brodawczaka ludzkiego – zakażenie bezobjawowe
Szacuje się, że nawet 50% ludzi aktywnych seksualnie w ciągu swojego życia przechodzi zakażenie wirusem HPV. Wszystko dlatego, że w wielu przypadkach wirus nie ujawnia się, a dzięki sprawnemu działaniu układu odpornościowego – zakażenie ustępuje samoistnie. Niestety, u osób o osłabionej odporności nieleczone zakażenie wirusem może prowadzić do przewlekłego zakażenia HPV, a następnie do nowotworów.
Kłykciny kończyste – leczenie
Aby pozbyć się kłykcin kończystych, lekarz może zaproponować leczenie zachowawcze lub zabiegowe. Wybór metody leczenia zależy od stopnia zakażenia. Na niezaawansowane zmiany pomogą preparaty w postaci maści i kremów, stosowane miejscowo. Bardziej zaawansowane zmiany zwykle wymagają zabiegu chirurgicznego, krioterapii lub elektrokoagulacji. Niezależnie od tego, jaki jest poziom zarażenia, leczenie będzie zawsze niezbędne, ponieważ wykwity mogą się powiększać, stwarzając tym samym zagrożenie dla zdrowia i życia.
Diagnostyka HPV
W przypadku pełnoobjawowego przebiegu zarażenia postawienie diagnozy nie jest trudne. Zdarza się jednak, że wygląd wykwitów nie jest jednoznaczny. U kobiet pomocne będzie przeprowadzenie cytologii i badania miednicy. Dzięki nim lekarz pozna stan pochwy i szyjki macicy pacjentki. Poza drogami rodnymi lekarz powinien zbadać również okolice odbytu oraz jamy ustnej. Ważnym elementem postępowania jest również wykonanie badań przesiewowych w kierunku innych chorób przenoszonych drogą płciową. Dotyczy to osoby chorej oraz partnerów, z którymi miała w ostatnim czasie kontakt seksualny.
Kłykciny kończyste – leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze sprawdzi się w przypadku zarażenia o mniej zaawansowanym przebiegu. Wyróżnia się 3 najczęściej przepisywane leki:
- imiquimod – to preparat, który nakłada się na bolesne zmiany 3 razy w tygodniu przed spaniem. Rano należy go zmyć ze skóry;
- podofilotoksyna – to lek w postaci kremu, który jest przeznaczony do okolic intymnych (prącia, warg sromowych, odbytu). Kuracja może trwać maksymalnie 4 tygodnie. Kremu nie mogą stosować kobiety w ciąży.
- sinekatechina – to maść na bazie zielonej herbaty. Nie mogą jej stosować kobiety w ciąży ani osoby poniżej 18. roku życia.
HPV – leczenie zabiegowe
Istnieje kilka zabiegów, które mają za zadanie usunąć wirusowe wykwity. Dobór konkretnego zabiegu jest indywidualny, ponieważ zależy od stopnia zaawansowania kłykcin kończystych.
- krioterapia – podczas niej rozpyla się ciekły azot na powierzchnię skóry. Zabieg jest bezpieczny również dla kobiet w ciąży;
- elektrokoagulacja – w przypadku tego zabiegu wykorzystuje się zmienny prąd elektryczny. Za pomocą łuku elektrycznego ścina się białko;
- laseroterapia – polega na wypaleniu zmiany laserem. Zwykle wykorzystuje się tę metodę przy kłykcinach występujących w odbycie;
- kwas trójchlorooctowy – ta metoda sprawdza się w przypadku niewielkich zmian.
Kłykciny kończyste – zalecenia po leczeniu
Po zakończonym leczeniu nadal warto trzymać się zaleceń lekarza. Należy utrzymywać w czystości obszar, gdzie wycięto zmianę. Bardzo ważne jest również mycie rąk po każdym dotknięciu danego obszaru. Jeśli stosunek seksualny sprawia dyskomfort, lepiej nie uprawiać seksu przez jakiś czas. Warto podkreślić, że HPV nie da się wyleczyć, ponieważ mimo usunięcia kłykcin – wirus HPV nadal pozostaje w organizmie. Po pewnym czasie może zniknąć samoczynnie, jednak nie ma sposobu, by to sprawdzić i mieć pewność. To samo można powiedzieć o nawrocie kłykcin kończystych. W przypadku niektórych osób mogą za jakiś czas znów się pojawić.
Kłykciny kończyste – powikłania
Nieleczone zmiany mogą prowadzić do poważnych powikłań i problemów zdrowotnych. Jednym z nich jest nowotwór, np. rak szyjki macicy, sromu, penisa lub odbytu. Oczywiście, nie zawsze infekcja prowadzi do nowotworu, jednak bardzo ważne, by nawet po zakończonym leczeniu wykonywać regularne badania kontrolne. Z kolei kłykciny u kobiet w ciąży mogą stanowić zagrożenie dla noworodka lub utrudniać poród. Do innych często spotykanych powikłań należą problemy z oddawaniem moczu.
Kłykciny kończyste – profilaktyka
Aby zapobiec zarażeniu, należy unikać ryzykownych aktywności seksualnych oraz używać prezerwatyw. Zabezpieczanie się nie daje stuprocentowej pewności, jednak znacznie zmniejsza ryzyko zarażenia. Ważne jest, by nie uprawiać seksu, mając widoczne zmiany chorobowe. Zapobiegnie to rozprzestrzenianiu się wirusa (lub bakterii). Powinieneś wykonywać regularne badania, a jeśli jesteś osobą bardzo aktywną seksualnie – jak najszybciej się zaszczepić.
Szczepienia
Infekcji HPV można zapobiec dzięki odpowiednim szczepieniom. Dostępne w Polsce szczepionki chronią przed najczęstszymi typami wirusa. Szczepienie składa się z 2 lub 3 dawek. Według badań najlepszą skuteczność można uzyskać, szczepiąc się przed rozpoczęciem życia seksualnego. Z tego względu zalecany wiek szczepienia to 12. rok życia. Nazwy substancji, z którymi możesz się spotkać, to m.in. Cervarix (przeciwko HPV 16 i 18), Gardasil (przeciwko HPV 6, 11, 16, 18), Gardasil 9 (przeciwko HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58).
Kłykciny kończyste – podsumowanie
Kłykciny kończyste to zmiany skórne, które powstają wskutek zarażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, czyli HPV. Występują u kobiet i mężczyzn, a nawet wśród dzieci (np. zarażonych podczas porodu). Do zakażenia dochodzi zazwyczaj podczas stosunku z zarażonym partnerem. Właśnie dlatego uciążliwe brodawki występują zwykle w obrębie narządów płciowych. W zależności od stadium stosuje się leczenie farmakologiczne i/lub chirurgiczne usuwanie kłykcin. Nawet po skutecznym pozbyciu się brodawek osoba chora wciąż ma w sobie wirusa HPV. W większości przypadków znika on samoistnie, jednak nigdy nie ma co do tego pewności.
Zobacz także:
- Mam HPV – co z seksem? Jak nie zarazić partnera lub partnerki?
- Opryszczka narządów płciowych – przyczyny, objawy oraz leczenie
- Rzeżączka – objawy, przyczyny, leczenie
- Rzęsistkowica – objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka
- Mięczak zakaźny – objawy, rozpoznanie i leczenie