Choroby weneryczne stanowią zagrożenie dla całego organizmu. Jedną z najbardziej zakaźnych i niebezpiecznych jest kiła. Sprawdź, jakie wywołuje objawy i jak się przed nią ochronić.
Kiła jest groźną chorobą weneryczną, która największe żniwo zbierała w XVII-XIX wieku. Z początkiem XX wieku uznano, że choroba została wykorzeniona. Jak pokazują najnowsze statystyki, nie do końca jest to prawda. Zachorowalność na kiłę rośnie w niepokojącym tempie, a co gorsze wzrasta także liczba dzieci urodzonych z kiłą wrodzoną. Dowiedz się, jak rozpoznać pierwsze objawy i jak leczyć to wstydliwe schorzenie.
Kiła – co to za choroba?
Kiła jest chorobą przenoszoną drogą płciową, Choć można się nią zarazić także poprzez transfuzję krwi czy bezpośredni kontakt z zakażonym, jest to przede wszystkim choroba weneryczna. Może zostać przeniesiona także z matki na dziecko, wtedy mówimy o kile wrodzonej. Kiła jest chorobą bakteryjną wywoływaną przez krętka bladego (Tremonema pallidum). Wnika on do organizmu zarówno przez uszkodzoną jak i nieuszkodzoną błonę śluzową lub bezpośrednio przez krwiobieg.
W początkowym stadium kiła jest chorobą w pełni uleczalną, dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i nielekceważenie pojawiających się objawów.
Kiła – objawy
Zakażenie kiłą przebiega w trzech podstawowych etapach. Można wyróżnić następujące stadia choroby:
- kiła wczesna – pierwsze objawy kiły pojawiają się od 3 do 9 tygodni od momentu wniknięcia patogenu do organizmu, w tym czasie na ciele (najczęściej w okolicy narządów płciowych lub odbytu) występuje owrzodzenie, które przypomina swoją formą grudkę, stąd nazwa „wrzód twardy”. Z owrzodzenia może wyciekać wydzielina o właściwościach zakaźnych, a po około tygodniu od pojawienia się owrzodzenia dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych zarówno okolicznych jak i dalszych;
- kiła drugorzędowa – drugi etap choroby trwa od 9 tygodni do dwóch lat. W tym czasie charakterystyczny wrzód zanika, a zamiast niego na błonach śluzowych i skórze pojawia się wysypka zwana osutką wczesną. W rejonie pachwin, a także na szyi mogą pojawić się kłykciny płaskie. Zmiany te ustępują z czasem nawet nie leczone, jednak nie jest to objaw zdrowienia. Stan pierwotny przechodzi w stan utajenia. W tym czasie następują zmiany w układzie nerwowym, a chory nadal może zarażać;
- kiła trzeciorzędowa – pełny rozwój choroby następuje od 5 czasem nawet do 20 lat i dotyczy osób, które we wczesnym stadium nie poddały się leczeniu. Czasem zdarza się, że zastosowane metody leczenia okazały się nieskuteczne. Rozwinięta kiła może powodować różne objawy w zależności od chorego, najczęściej dochodzi jednak do upośledzenia funkcjonowania układu nerwowego (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie i upośledzenie nerwów, porażenie rdzenia). Inne symptomy to zaburzenia układu sercowo-naczyniowego (uszkodzenie zastawek, zwężenie naczyń wieńcowych, tętniaki aorty, kiła oponowa), kiła kilakowa).
Kiła wrodzona
Na tę postać choroby cierpią dzieci, które zaraziły się kiłą w czasie ciąży. Krętki bakterii mogą bowiem przenikać przez łożysko, powodując zakażenie u płodu lub nowo narodzonego dziecka. Kiła może prowadzić do obumarcia płodu już na etapie ciąży. Dzieci urodzone z kiłą wrodzoną cierpią na charakterystyczne objawy takie jak m.in. siodełkowaty nos, sapka kiłowa, owrzodzenia występujące na śluzówkach i skórze, zaburzony rozwój kości i chrząstek, powiększona wątroba i śledziona. W przypadku kiły wrodzonej najważniejsze jest jak najszybsze wdrożenie odpowiedniej antybiotykoterapii. W przeciwnym razie choroba może prowadzić do głuchoty, stanów zapalnych rogówki, zniekształcenia zębów, a nawet utraty wzroku.
Kiła wrodzona występuje w dwóch, następujących po sobie fazach. Wyróżnia się poniższe:
- kiła wrodzona wczesna – objawy pojawiają się do 2. roku życia dziecka;
- kiła wrodzona późna – występuje po 2. roku życia dziecka. Przed długi czas jej forma może być utajona, bez konkretnych objawów świadczących o zakażeniu.
Kiła nabyta – fazy choroby
Fazy kiły nabytej różnią się od tych, które można wyróżnić przy postaci wrodzonej. Syfilis dzieli się na następujące stadia:
- kiła wczesna – naprzemiennie występują objawy choroby i ich zanik, wyróżnić można kiłę pierwszego okresu (do 9 tygodni od momentu zakażenia), kiłę drugiego okresu wczesną (pomiędzy 9 a 16 tygodniem), kiłę drugiego okresu nawrotową ( od 16 tygodnia), kiłę utajoną wczesną (etap ustąpienia objawów, zakażenie potwierdzają jedynie wyniki badań serologicznych);
- kiła późna – pojawia się, gdy leczenie nie zostało wprowadzone w fazie wczesnej lub gdy okazało się nieskuteczne. Została w tym podziale wskazana kiła późna utajona (brak symptomów choroby, po 2 latach od zakażenia), kiła późna objawowa (powyżej 5 lat), kiła późna (kości, skóry, narządów wewnętrznych i błon śluzowych), kiła sercowo-naczyniowa (objawy kliniczne występują u chorych na kiłę od 10 do 15 lat od zakażenia), kiła układu nerwowego (10-15 lat od momentu zakażenia).
Diagnostyka kiły
Diagnostyka tej choroby polega przede wszystkim na obserwacji zmian. Specjalistą, który zajmuje się tego typu schorzeniami, jest lekarz wenerolog. Pobiera on preparaty ze zmian skórnych, a następnie kieruje chorego na badania serologiczne. Najbardziej znane z nich to test USR, uważany za klasyczne badanie przesiewowe. Może on jednak pokazywać wyniki fałszywie dodatnie.
Innym badaniem jest test nieswoisty VDRL, który również obarczony jest sporą granicą błędu. Lekarz może zlecić także wykonanie badania na kiłę w formie testów kreskowych tj. ABS, FTA, TPHA. U osób, u których potwierdzono zakażenie syfilisem, należy także przeprowadzić test na wirusa HIV, oraz infekcję Treponema pallidum.
Inne choroby weneryczne współistniejące mogą znacząco utrudniać i opóźniać diagnostykę i leczenie kiły. Należy pamiętać, żeby zgłosić się do lekarza możliwie jak najszybciej, gdy tylko zauważysz niepokojące objawy, które mogą świadczyć o zakażeniu. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większa szansa na pełne wyleczenie.
Leczenie kiły
Leczenie kiły polega na odpowiednio dobranej antybiotykoterapii. Z powodzeniem stosuje się pochodne penicyliny, gdyż krętki kiły są wrażliwe na jej działanie. W razie uczulenia pacjenta na tę substancję lekarz dobiera inne leki. Powodzenie w leczeniu w dużej mierze zależy od tego, jak szybko chory zgłosił się do lekarza. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka i rozpoznanie. Leczeniem tego typu schorzeń zajmuje się specjalista wenerolog.
Nie należy zapominać, że leczeniu powinna zostać poddana również osoba będąca partnerką lub partnerem chorego, aby uniknąć ponownego zakażenia i transmisji bakterii. Skuteczność wprowadzonego leczenia lekarz potwierdza, wykonując badania serologiczne.
Profilaktyka kiły
Profilaktyka zakażeń polega głównie na unikaniu przypadkowych kontaktów seksualnych. Prezerwatywa zmniejsza w znacznym stopniu ryzyko zakażenia, jednak nie chroni przed nim całkowicie. Należy pamiętać, że do zakażenia może dojść również drogą oralną i analną, szczególnie gdy widoczne są wykwity na skórze lub błonach śluzowych. Krętki nie przenikają jedynie przez uszkodzoną skórę, ale również w czasie bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną. Szczególnie ważna jest profilaktyka u kobiet w ciąży, aby zminimalizować możliwość zakażenia płodu.
Niepokojące statystyki – Polska i Europa
Syfilis został uznany za chorobę wygasłą, co znacząco zmniejszyło czujność. Statystyki mówią jednak same za siebie. W Unii Europejskiej na przestrzeni lat 2010-2017 liczba zakażonych osób wzrosła aż o 70%. Najwięcej zachorowań na kiłę pojawia się u mężczyzn homoseksualnych, w mniejszej ilości u heteroseksualnych. Kraje, w których odnotowano znaczący wzrost zakażeń, to przede wszystkim Hiszpania, Wielka Brytania, Malta i Niemcy.
W Polsce w 2017 roku według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego liczba zakażeń wynosiła 1619 przypadków, rok 2019 – to kolejne 1429 zakażeń. Warto zaznaczyć, że są to dane oficjalne (od osób, które zgłosiły się z niepokojącymi objawami do lekarza). Niestety, w dalszym ciągu istnieje tzw. czarna strefa, czyli osoby, które zbagatelizowały pierwsze zmiany skórne, narażając swoje zdrowie i wystawiając na poważne powikłania.
Kiła, czyli inaczej syfilis, to choroba weneryczna, powodująca poważne konsekwencje zdrowotne. Kiła pierwotna przejawia się występowaniem zmian na skórze w miejscu przeniknięcia krętek do organizmu. Zmiany te są bardzo charakterystyczne i nie należy ich lekceważyć. Nieleczona kiła może wywoływać zapalenie opon mózgowych i inne poważne choroby. Może prowadzić do deformacji kości, a w trudnych przypadkach oznaczać nawet śmierć. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, a także wczesna diagnostyka.
Zobacz także:
- Rzęsistkowica – objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka
- Rzeżączka – objawy, przyczyny, leczenie
- Zapalenie cewki moczowej – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka
- WZW A i wirus HAV – wirusowe zapalenie wątroby typu A
- Opryszczka narządów płciowych – przyczyny, objawy oraz leczenie