Czy wiesz, co oznacza termin parafilia? Jakie typy zachowań kryją się pod tą nazwą i co warto o nich wiedzieć? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, jakie są najczęstsze zaburzenia seksualne.
Parafilia to inaczej zaburzenie preferencji seksualnych. Jakie wyróżnia się zaburzenia? Co je powoduje? Czy zaburzenia na tle seksualnym można leczyć? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań na temat parafilii znajdziesz w poniższym tekście. Czytaj dalej!
Parafilia – definicja i klasyfikacja
Czym dokładnie jest parafilia? Jest to zaburzenie na tle seksualnym, w którym wystąpienie podniecenia seksualnego uzależnione jest od wystąpienia konkretnych sytuacji, pojawienia się specyficznych obiektów lub osób albo przeprowadzenia określonych rytuałów. Najczęściej nie są to obiekty, osoby lub rytuały społecznie akceptowane – stąd dawniej parafilia nazywana była dewiacją seksualną, perwersją lub zboczeniem seksualnym. Terminu parafilia po raz pierwszy użył austriacki psychoanalityk z lat 20. XX w. – Wilhelm Stekel. Spopularyzował je jednak dopiero 40 lat później psycholog i seksuolog John Money.
Parafilia – klasyfikacja
Parafilie i zachowania parafilne można klasyfikować na przynajmniej kilka sposobów. Podstawowy podział wyróżnia:
- odchylenia, w których osiągnięcie satysfakcji seksualnej uzależnione jest od pojawienia się konkretnego obiektu lub osoby (np. pedofilia, zoofilia, fetyszyzm);
- praktyki seksualne, w których spełnienie potrzeb i osiąganie satysfakcji seksualnej zależy od sposobu ich realizacji (a więc np. ekshibicjonizm, podglądactwo czy sadomasochizm);
- perwersje seksualne występujące rzadziej – zaliczają się do nich np. nekrofilia, urofilia czy gerontofilia (zaspokojenie potrzeb seksualnych jedynie w ramach utrzymywania kontaktów z partnerem w bardzo zaawansowanym wieku).
Klasyfikacja wg WHO i Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
Inne, bardziej szczegółowe klasyfikacje, stworzyły WHO i Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Wymieniają one z nazwy niektóre, najczęściej występujące parafilie. W klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia są to m.in. ekshibicjonizm czy złożona parafilia. Wśród amerykańskich typów parafilii wymienia się np. froteryzm (czyli sytuację, w której stan pobudzenia seksualnego wywołuje ocieranie się lub dotykanie osób niewyrażających na to zgody; zwykle parafilicy ocierają się o ciało obcej osoby w zatłoczonych miejscach publicznych). Większość obydwu klasyfikacji jest dość spójna i zawiera takie parafilie jak: sadyzm, masochizm, fetyszyzm czy podglądactwo.
Rzadkie zaburzenia seksualne
Istnieje także lista parafilii, które występują bardzo rzadko. Ile tego typu odchyleń seksualnych można wymienić? Niektóre źródła podają ich nawet… 547! Do tych bardziej znanych należą np.:
- skatologia telefoniczna (prowadzenie przez telefon rozmów z podawaniem szczegółowych fantazji seksualnych lub uprawianie przez telefon stosunku seksualnego);
- autogunofilia – seksualnie podniecające fantazje, w których mężczyzna wyobraża sobie, że jest kobietą;
- asfiksja autoerotyczna – duszenie się wywołujące podniecenie seksualne.
Czy każde zaburzenie preferencji seksualnych to choroba?
Czy każdy rodzaj parafilii wywołuje niechęć społeczną i konieczność podjęcia psychoterapii? Niezupełnie. Obecnie wielu ekspertów w tej dziedzinie (a także ugrupowania skupiające osoby wykazujące konkretne zachowania seksualne) forsuje, aby parafilie usunąć z DSM – klasyfikacji chorób i zaburzeń Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Dlaczego? Wśród parafilii opisanych w obecnym stanie klasyfikacji znajdują się zarówno takie, które można opisać jako patologiczne (związane z cierpieniem i upokarzaniem partnerów lub samych parafilityków), jak i niepatologiczne. Niemniej, te drugie, choć nie krzywdzą innych osób, często wciąż jednak wywołują niechęć społeczeństwa z uwagi na przyjęte w nim normy moralne i system wartości. Warto jednak pamiętać, że to, co w jednych społeczeństwach może wydawać się tematem tabu, w innych będzie akceptowalne. Stąd też dyskusje nad potrzebą zmiany zapisów i klasyfikacji medycznych.
Zaburzenia seksualne i ich wpływ na osobowość
Jak wystąpienie (i powtarzanie się) zachowania parafilnego wpływa na osobowość? U osoby dotkniętej parafilią najczęściej daje się zauważyć jedna z 4 możliwych reakcji.
- Afirmacja, czyli pełne pogodzenie się z parafilią. Jest to stan, w którym potrzeby i fantazje seksualne realizowane są bez wywoływania dyskomfortu u danej osoby.
- Akceptacja, a więc częściowe pogodzenie się z własną seksualnością. Jednak w tym przypadku zachowania parafilne są zwykle ukrywane, a do ich realizacji dochodzi jedynie w samotności (są wyobrażane podczas masturbacji).
- Obrona, czyli stan, w którym dana osoba nie akceptuje parafilii lub swojej seksualności jako takiej. Występuje silny konflikt wewnętrzny, który czasem doprowadza do prób samobójczych.
- Wyparcie – w ramach osobowości pojawiają się tak silne mechanizmy obronne, że parafilik całkowicie wypiera ze świadomości swoje skłonności. Może jednak nieświadomie przekładać je na inne dziedziny życia. Takie pozornie skuteczne tłumienie preferencji seksualnych w niektórych przypadkach wywołuje niekontrolowany wybuch. Wówczas zachowania stają się impulsywne, a człowiek odczuwa silną potrzebę ich realizacji. W skrajnych przypadkach parafilia przyjmuje kompulsywny przebieg, a popęd seksualny jest realizowany nawet 10 razy w ciągu dnia!
Psycholog czy seksuolog – którego terapeutę warto wybrać i kiedy jego pomoc może okazać się niezbędna?
Osoby cierpiące na parafilię zwykle nie odczuwają potrzeby zmian swoich preferencji. Myśl o terapii pojawia się u nich dopiero wówczas, gdy zaburzenia w ramach życia seksualnego niszczą ich związek i powodują odsunięcie się partnera. Często też parafilii towarzyszy depresja – i to ona leczona jest jako pierwsza (pojawia się u tych osób, które własne skłonności uważają za wstydliwe lub wręcz obrzydliwe). W pozostałych sytuacjach parafilie leczone są z nakazów odgórnych u osób, które dopuściły się przestępstw na tle seksualnym.
Terapię zwykle dopasowuje się do stanu pacjenta. Może prowadzić ją zarówno psycholog, jak i seksuolog. Czasem jednak niezbędne staje się uzupełnienie jej o leczenie psychiatryczne.
Parafilia to ogólny termin obejmujący różnego typu zaburzenia na tle seksualnym. Niektóre z nich mają charakter destrukcyjny – i właśnie te powinny zostać poddane specjalistycznemu leczeniu. Inne z kolei wiążą się jedynie z ewentualnym dyskomfortem dla osób, u których występują.
Zobacz także:
- Froteryzm – ocieranie się jako źródło podniecenia seksualnego. Czy ocieractwo jest karalne?
- Gerontofilia – kiedy starość jest podniecająca. Na czym dokładnie polega ten rodzaj parafilii?
- Klaustrofilia – seks w ciasnych pomieszczeniach
- Nekrofilia – parafilia silnie związana ze śmiercią
- Efebofilia seksualna – zaburzenie czy karalne przestępstwo?
