Transfobia jest określeniem dyskryminacji w stosunku do osób transpłciowych. Występuje nie tylko w społeczeństwie, ale także w samym środowisku LGBT+. Jak manifestuje się to uprzedzenie i w jaki sposób można z nim walczyć?
Osoby transpłciowe nigdzie na świecie nie mają łatwo. Nawet w bardzo rozwiniętych społeczeństwach zachodnich, w których otwarta homofobia jest jawnie piętnowana, wciąż pojawiają się publiczne przykłady transfobii. Dyskryminacja i przemoc w stosunku do osób trans to kwestia, która dzieli nawet samo środowisko LGBT +. Niestety, codziennie cierpi z tego powodu bardzo wiele osób.
Transfobia – definicja
Transfobię definiuje się jako nieuzasadnioną niczym niechęć i agresję w stosunku do osób, które utożsamiają się z płcią inną niż ta przypisana im przy urodzeniu. Nie jest to choroba, a jedynie przejaw uprzedzenia podobnego do seksizmu, czy rasizmu. Według niektórych definicji transfobia jest jedynie odmianą homofobii.
Sposoby manifestowania transfobii
Niechęć do osób transpłciowych objawia się w społeczeństwie na bardzo różne sposoby. W większości krajów rozwiniętych korekta płci jest zabiegiem całkowicie legalnym. Nie oznacza to jednak, że osoby, które się jej poddają nie doświadczają wielu aspektów dyskryminacji w społeczeństwie.
Transfobia objawia się między innymi poprzez:
- przemoc fizyczną i psychiczną;
- cyberprzemoc i hejt;
- utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej (niezrozumienie, że tożsamość płciowa danej osoby nie zawsze ma odzwierciedlenie w jej anatomii – przykład transmężczyzny, który zmarł na raka jajników);
- misgendering, czyli stosowanie zaimków i innych form gramatycznych odmiennych od tożsamości płciowej danej osoby;
- odtrącenie społeczne;
- przemoc ekonomiczna;
- dyskryminacja na rynku pracy.
To niestety tylko jedne z wielu przykładów. Jak widać wiele aspektów homofobii i transfobii pokrywa się ze sobą, dlatego często ta pierwsza określana jest jako nieco szerszy zbiór w stosunku do ostatniej.
Jaka jest przyczyna niechęci do społeczności trans?
Transfobia z definicji jest postawą nieuzasadnioną. Oznacza to, że niechęć, pogarda, a nawet agresja w stosunku do osób niecispłciowych nie wynika z żadnych racjonalnych pobudek. Greckie określenie phobos (fobia) oznacza lęk, który prowadzi do dyskryminacji zjawisk, których nie rozumiemy.
Przyczyn transfobii socjologowie i psychologowie społeczni dopatrują się w socjalizacji. Obecność trans kobiet i mężczyzn w mediach, czy polityce jeszcze do niedawna praktycznie nie miała miejsca. Również popkultura nie zapewniła tym osobom odpowiedniej reprezentacji. Z tego powodu transpłciowość jako zjawisko jest całkowicie niezrozumiana. A przecież to, co nieznane budzi w nas lęk.
Konsekwencje transfobicznych działań
Niestety, konsekwencje zakorzenionej w społeczeństwie transfobii są tragiczne dla wielu jednostek. Nastolatki, które utożsamiają się z inną płcią niż ta przypisana im w momencie urodzenia, znacznie częściej od osób cis w tym samym wieku cierpią na zaburzenia depresyjne i nerwicowe. Badania wykazują, że aż 70% z nich doświadcza myśli samobójczych, co jest doprawdy przerażającą statystyką.
Sytuacji nie poprawia fakt, że transfobiczne komentarze nadal głoszone są przez osoby, które posiadają bardzo duży autorytet społeczny. Kilka lat temu serią niesławnych tweetów skompromitowała się znana pisarka, J.K. Rowling. Pomimo sprzeciwu wielu czytelników oraz osób publicznych, jej komentarze ciągle legitymizują transfobie w dyskursie medialnym.
Kampanie przeciwko transfobii
W ostatnich latach jesteśmy świadkami pojawiania się coraz większej ilości kampanii przeciw transfobii. Mają one na celu zwiększenie świadomości o procesie tranzycji i o samym zjawisku transpłciowości. 31 marca obchodzimy dzień widzialności osób transpłciowych (nie osób transseksualnych, jak często się jeszcze mówi i pisze).
To właśnie obalanie stereotypów i pokazywanie, że osoby trans żyją w społeczeństwie i funkcjonują w nim dokładnie tak samo jak ich cis znajomi, może pomóc w przełamaniu społecznej niechęci. Transfobia (tak samo zresztą jak homofobia, czy rasizm) jest bowiem oparta na niewiedzy i uprzedzeniach, które zostały nam zaszczepione jeszcze w procesie socjalizacji.
Transfobia – podsumowanie
Kampanie przeciw homofobii i transfobii coraz częściej uświadamiają nas jak bardzo dyskryminowane, a często wręcz zaszczute są osoby trans. Warto mieć świadomość tego, że niechęć do danej grupy społecznej często podyktowana jest po prostu niewiedzą i wynikającym z niej strachem.
Źródło zdjęcia : Ministerio Secretaría General de Gobierno via Wikipedia, CC BY-SA 4.0
Zobacz także:
- Deadname – imię, którego nie powinno się wymawiać. Dowiedz się wszystkiego o deadnamingu i jak go unikać
- Seks z trans – co warto wiedzieć?
- Transpłciowość – poznaj fakty i mity o osobach transpłciowych
- Homofobia – nienawiść, która niszczy życia. Sprawdź, czym jest homofobia i jakie są sposoby jej zapobiegania
- Bifobia – uprzedzenia i dyskryminacja osób biseksualnych. Sprawdź, jakie są skutki bifobii oraz jak jej przeciwdziałać