Tranzycja jest terminem znanym niemal każdej osobie transpłciowej. To proces, na który czeka wiele z nich, chociaż nie każda ostatecznie decyduje się na podjęcie kroków w jego kierunku. Sprawdź, czym jest tranzycja i jakie są jej poszczególne etapy.
Tranzycja płciowa to proces, którego podejmuje się wiele osób transpłciowych i niebinarnych, odczuwających niespójność płci nadanej przy narodzinach z tożsamością płciową. Jeżeli zastanawiasz się, jak wygląda proces tranzycji, kto najczęściej się jej podejmuje i jakie są jej efekty.
Czym jest tranzycja?
Tranzycja płciowa (ang. gender transition) jest terminem, obejmującym działania, mające na celu zmianę wyrażania swojej płci oraz cech zewnętrznych, tak, aby odpowiadały tożsamości płciowej. To proceder wieloetapowy, a jego poszczególne kroki niekoniecznie muszą być dla wszystkich takie same. Tranzycja jest procesem obejmującym m.in. zmiany społeczne, emocjonalne, czy fizyczne.
Dlaczego tranzycja, a nie zmiana płci?
Bardzo często można natknąć się na osoby, które wymiennie stosują terminy „tranzycja” i „zmiana płci”. Jest to jednak błąd!
Już samo określenie „zmiana płci” jest niepoprawne. Płeć znajduje się przede wszystkim w naszych głowach, a nie cechach fizycznych i nie można jej zmienić; proces dopasowywania cech zewnętrznych do tożsamości płciowej nazywa się „korektą płci”.
Po drugie, tranzycja jest określeniem, które odnosi się do bardzo różnorodnych działań, w skład których wchodzi korekta płci. Nie każda osoba trans lub niebinarna, która przechodzi tranzycję, decyduje się na operację!
Kto decyduje się na tranzycję?
Tranzycja jest procesem odnoszącym się przede wszystkim do osób transpłciowych. Warto jednak pamiętać, że przechodzą przez nią także osoby niebinarne albo genderqueer, które nie identyfikują się z płcią nadają im przy narodzinach. Poszczególne etapy tranzycji nie są ściśle powiązane z daną tożsamością płciową – droga każdej osoby LGBTQ może wyglądać nieco inaczej.
Proces tranzycji – na czym polega?
Tranzycja społeczna
Tranzycja kojarzy się przede wszystkim ze swoim prawnym i medycznym etapem. Jednak dla wielu osób transpłciowych i niebinarnych jednym z najważniejszych elementów jest tranzycja społeczna. Zdecydowanie warta jest uwagi, szczególnie że dla niektórych jest jedyną, na jaką mogą sobie pozwolić np. ze względu na sytuację materialną.
Najważniejszym elementem tranzycji społecznej jest tzw. coming out, czyli opowiedzenie o swojej tożsamości płciowej rodzinie, znajomym itp. Bywa on niezwykle trudny, szczególnie jeżeli ktoś z otoczenia nie akceptuje tego faktu i zaczyna zachowywać się ozięble lub wręcz agresywnie. Z drugiej strony wspierające otoczenie jest bardzo ważnym aspektem procesu tranzycji, szczególnie na jej dalszych etapach.
Tranzycja społeczna może obejmować także powolne zmiany w wyglądzie i sposobie zachowania. Ekspresja płciowa wyrażana jest poprzez język, zaimki, sposób mówienia, gesty, czy nowy wygląd. Wszystko to może pozwolić poczuć tzw. euforię płciową, czyli zadowolenie i komfort z powodu funkcjonowania w zgodzie ze swoją tożsamością.
Tranzycja prawna
Tranzycja prawna obejmuje działania mające na celu oznaczenie płci w dokumentach (dowód osobisty, prawo jazdy, paszport itd.). W wielu krajach osoby transpłciowe mają możliwość prawnego uzgodnienia płci. Niektóre państwa wymagają korekty płci biologicznej, inne nie posiadają takich nakazów.
Tranzycja medyczna
Osoby transpłciowe, które pragną dopasowania swoich cech fizycznych do ich tożsamości płciowej, mogą zdecydować się na tranzycję medyczną. Obejmuje ona zarówno terapię hormonalną, jak i operacyjną korektę.
Tranzycja medyczna – etapy
Hormonoterapia
Przed poddaniem się operacji korekty płci, każda osoba transpłciowa musi przez określony czas poddawać się terapii hormonalnej. Ma ona na celu uzyskanie drugorzędnych cech płciowych i przygotowanie do niektórych dalszych zabiegów. W przypadku kobiet podaje się estrogeny, u mężczyzn natomiast – testosteron.
Przyjmowanie estrogenów przynosi takie efekty jak m.in.:
- Obniżenie libido.
- Powiększenie piersi.
- Zmniejszenie się łojotoku skóry.
- Zahamowanie spontanicznych erekcji.
- Zmniejszenie masy mięśniowej.
- Zmniejszenie owłosienia męskiego.
- Zmniejszenie objętości jąder.
- Pogorszenie się jakości nasienia.
Efekty po testosteronie, jakie można zaobserwować podczas stosowania hormonoterapii, to m.in.:
- Zwiększenie libido.
- Zmiana tembru głosu.
- Zwiększenie tkanki mięśniowej.
- Pojawienie się owłosienia męskiego na ciele oraz twarzy.
- Zahamowanie miesiączki.
- Powiększenie się łechtaczki.
Zabiegi kosmetyczne
Niektóre osoby transpłciowe chcą jak najlepiej dopasować cechy zewnętrzne do swojej tożsamości płciowej. Z tego powodu wiele z nich decyduje się na drobne zabiegi, które pozwolą pozytywnie wpłynąć na ich wygląd oraz ogólne zadowolenie. Zabiegi kosmetyczne takie jak np. depilacja laserowa lifting twarzy, czy makijaż permanentny pozwalają także częściowo uporać się z powszechną wśród osób trans dysforią płciową.
Operacja korekty płci
Osoby transpłciowe, które decydują się na operację korekcyjną, poddawane są:
- w przypadku mężczyzn – mastektomii (usunięcie piersi), histerektomii (usunięcie macicy) oraz falloplastyce lub metoidioplastyce, czyli utworzenie penisa;
- w przypadku kobiet – orchidektomii (usunięcie jąder) oraz rekonstrukcji pochwy.
Każda z operacji jest dość skomplikowanym i czasochłonnym zabiegiem, a ponadto obciążonym ryzykiem niepowodzenia. Niektóre osoby transpłciowe, ze względu na trudną sytuację finansową lub zdrowotną, a także z obawy związane nieprzewidzianymi skutkami ubocznymi, rezygnują z tego etapu. Dla innych natomiast jest ona uwieńczeniem całego procesu tranzycji.
Tranzycja – podsumowanie
Jak widać tranzycja jest procesem, obejmującym bardzo wiele działań, mających na celu pogodzenie płci nadanej przy urodzeniu, z tożsamością płciową. Jej poszczególne etapy znacząco poprawiają jakość życia i pozwalają uporać się z dysforią płciową.
Zobacz także:
- Ile kosztuje zmiana płci? Sprawdź, jaka jest cena operacji i terapii hormonalnej
- Zmiana płci w Polsce – o czym muszą pamiętać Polacy, którzy decydują się na korektę płci? Poznaj perspektywę medyczną i prawną
- Trans-kobieta – dowiedz się wszystkiego o osobach trans oraz o procesie tranzycji
- Operacja zmiany płci – rodzaje i przebieg korekty płci. Poznaj najważniejsze informacje
- Transpłciowość – poznaj fakty i mity o osobach transpłciowych