AFAB jest dla wielu osób określeniem nieco enigmatycznym. Ci natomiast, którzy je znają, coraz częściej mają wątpliwości, czy na pewno jest ono stosowne. Sprawdź, co kryje się pod tym tajemniczym skrótowcem.
Wiele określeń dotyczących osób należących do społeczności LGBT mogą być dla niektórych co najmniej niejasne. Jest tak chociażby w przypadku skrótowca AFAB, który „niewtajemniczonym” mówi tyle, co nic. Jeżeli i ty nie masz pewności, co oznacza AFAB i chciałbyś poznać kontekst jego zastosowania, zapoznaj się z poniższym artykułem!
Co oznacza skrótowiec AFAB?
AFAB jest angielskim skrótowcem, który oznacza assigned female at birth, czyli, tłumacząc na język polski „płeć żeńska przypisana przy urodzeniu”. Krótko mówiąc, AFAB odnosi się do transpłciowych mężczyzn, którym, ze względu na cechy zewnętrzne, narzucono przy narodzinach płeć kobiecą.
Skrótowiec AFAB przez długi czas był używany jako alternatywa dla nieprawidłowych i nieeleganckich określeń, jak np. „urodzony jako kobieta”. Transpłciowi mężczyźni nie rodzą się dziewczynami; to cechy zewnętrzne sprawiły, że przypisano im płeć niezgodną z ich tożsamością. Z tego powodu AFAB jest określeniem znacznie lepszym – jest po prostu zgodne ze stanem faktycznym.
Przeciwieństwem AFAB, jest AMAB, czyli assigned male at birth (płeć męska przypisana przy urodzeniu); dla ogólnego określenia przypisanej płci, stosuje się natomiast AGAB (assigned gender at birth).
Kim jest AFAB/transpłciowy mężczyzna?
Mężczyzna transpłciowy jest osobą, która odczuwa niespójność pomiędzy płcią przypisaną jej przy narodzinach a swoją tożsamością płciową. Szacuje się, że niezgodność płciowa występuje u 12,3 na 100 tys. osób (inne dane wskazują stosunek 1:30-200 tys.), nie jest jednak możliwe podanie dokładnych liczb.
Wielu panów, którzy przyszli na świat wyposażeni w cechy zewnętrzne nieprzystające do ich płci, poddaje się procesowi tranzycji. Zaliczamy do niego takie etapu jak np.:
- tranzycja społeczna, czyli coming out i ekspresja płciowa (zmiana gestów, wyglądu, zachowania, stosowanie bindera itp.);
- terapia hormonalna, czyli przyjmowanie hormonów płciowych (testosteron), zmieniających drugorzędne cechy płciowe, takie jak tembr głosu, libido, tkankę mięśniową i tłuszczową, owłosienie twarzy i ciała itp.;
- chirurgiczna korekta płci – falloplastyka albo metoidioplastyka (utworzenie penisa), mastektomia, histerektomia.
Kiedy można stosować określenie AFAB?
Przez długi czas stosowanie określenia AFAB w stosunku mężczyzn transpłciowych było nie tylko dopuszczalne, ale wręcz preferowane. Dobrze określało bowiem sytuację, w której płeć została danej osobie przypisana i uznana przez otoczenie za właściwą. Traktowanie mężczyzny przez jego rodzinę i znajomych jak dziewczyny nie oznacza, że kiedykolwiek nią był.
Współcześnie coraz częściej zwraca się uwagę na kontekst, w którym można stosować skrótowiec AFAB. Uznaje się, że odpowiednia jest tutaj sytuacja medyczna. W przypadku zachęcanie osób transpłciowych, które nie przeszły operacji korekty płci, do badań ginekologicznych, AFAB może być określeniem jak najbardziej stosownym. Podobnie jest w przypadku przeprowadzania badań, dotyczących np. prawnej i społecznej dyskryminacji osób, którym przy urodzeniu przypisano płeć żeńską.
W sytuacji, kiedy dana osoba sama siebie określa się jako AFAB, także możemy uznać, że stosowanie skrótowca jest dopuszczalne. Określenie jest stosowne również wówczas, kiedy w trudno nam inaczej opisać czyjąś sytuację – jak zostało już wspomniane AFAB jest lepszym i precyzyjniejszym terminem, niż opisanie mężczyzny transpłciowego jako „urodzonego jako kobieta”.
Czy skrótowiec AFAB może być transfobiczny?
Chociaż termin AFAB bywa przydatny, coraz więcej osób zadaje sobie pytanie, czy rzeczywiście jest on najlepszym określeniem na transpłciowego mężczyznę. Niektórzy uznają je bowiem za niestosowne, a wręcz transfobiczne. Czy rzeczywiście tak jest? Skąd wynikają kontrowersje związane ze skrótowcem AFAB?
Stanowisko mężczyzn transpłciowych
Trans mężczyźni, podobnie jak inne osoby transpłciowe, przez całe swoje życie muszą mierzyć się z wieloma przeciwnościami, począwszy od cierpienia wywołanego dysforią płciową, poprzez skomplikowany i czasochłonny proces tranzycji, a skończywszy na ostracyzmie i przemocy ze strony otoczenia. Wielu z nich, nawet po dopasowaniu cech zewnętrznych do tożsamości płciowej, musi walczyć o uznanie swojej płci w społeczeństwie, jednocześnie nierzadko mierząc się z problemami natury psychicznej.
Nie powinno zatem dziwić, że skrótowiec AFAB, przypominający o płci, którą narzucano im przez lata, budzi wśród nich słuszny sprzeciw. Chociaż AFAB jest terminem technicznie poprawnym, wielu mężczyzn wolałaby pozostawić etap życia sprzed tranzycji za sobą. Ponadto skrótowiec ten może być nadużywany. Osoby transfobiczne stosują go nie po to, aby uznać tożsamość osób trans, ale właśnie przypominać im o płci, którą przypisano im pierwotnie – sugerując, że ta druga jest właściwą.
Czy zatem określenie AFAB jest transfobiczne? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Większość osób, które stosują termin AFAB nie ma złych intencji i prawdopodobnie nie zdaje sobie sprawy, jak może on wpłynąć na osoby transpłciowe lub niebinarne. Pogłębianie swojej wiedzy o terminologii oraz słuchanie opinii samych zainteresowanych jest jednak bardzo wskazane i pozwala uniknąć nieumyślnego faux-pas.
AFAB – podsumowanie
Stosowanie terminu AFAB (assigned female at birth), chociaż nie musi świadczyć o złych intencjach, powinno być przemyślane. Nie każda osoba transpłciowa będzie czuła się komfortowo, będąc nazywana AFAB czy AMAB i należy to uszanować. Z drugiej strony znajomość skrótowca i jego znaczenia, może przydać się w sytuacjach, w których konieczne jest opisanie osoby w kontekście płci przypisanej jej przy narodzinach.
Zobacz także:
- Cisgender – kim jest osoba cispłciowa i skąd wziął się ten termin? Dowiedz się wszystkiego o cispłciowości
- Genderfluid – co to oznacza? Poznaj najważniejsze informacje o osobach genderfluid
- Transpłciowość a transseksualność – jaka jest różnica? Sprawdź, który termin jest poprawny
- Tranzycja – sprawdź, na czym polega proces korekty płci u osób transpłciowych
- Transpłciowość – poznaj fakty i mity o osobach transpłciowych